دروغ مصلحتی تزویر نفس است

حجت‌الاسلام والمسلمین مسعود عالی کارشناس دینی در آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) به سخنرانی پرداخته و گفت: سوءظن به خدا زمینه کفر انسان را فراهم می‌کند. وقتی انسان از خداوند ناامید شود به مرور با او دشمن هم می‌شود.

وی افزود: در مقابل سو ظن به خدا حسن ظن به خدا خیلی اهمیت دارد، یعنی بدانیم که مقدرات ما را خداوندی که بهترین مصلحت ما را می‌داند می‌نویسد. امام رضا (ع) می‌فرمایند شما هرگونه به خداوند گمان داشته باشید خداوند با شما همان گونه رفتار می‌کند اگر کسی به خداوند بدبین باشد برای او بد نوشته می‌شود و اگر به خدا خوشبین باشد برای او خوب نوشته می‌شود. خداوند با بنده خود دشمنی ندارد و از اینکه بنده او دچار گرفتاری و مشکلات شود هیچ سود و منفعتی نمی‌برد.

حجت‌الاسلام والمسلمین عالی با استناد به روایتی از امام صادق (ع) عنوان کرد: حضرت می‌فرمایند مقدرات در شب نوزدهم رقم می‌خورد، در شب بیست و یکم آن حکم و تقدیر محکم می‌شود و در شب بیست و سوم آن حکم و تقدیر امضا می‌شود. به فرمایش امام صادق علیه السلام شب نوزدهم شب تقدیر است که در این شب مقدرات یک سال را رقم می‌زنند، اگر کسی به خدا حسن ظن داشته باشد مقدرات او خوب نوشته می‌شود. بنابراین سوءظن به خدا بزرگترین گناه است همچنین سوءظن نسبت به مؤمنان هم ممنوع است.

این کارشناس دینی ادامه داد: همین که چیزی از کسی می‌بینیم فوری قضاوت نکنیم، امروز شایعات به خصوص در فضای مجازی بسیار زیاد شده است ما باید مراقب باشیم که فوری به یک خبری که معلوم نیست منبع آن از کجا و چه کسی است اعتماد نکنیم. اما سوءظن به خودمان ممدوح است که آن را توصیه کردند و فرمودند که نسبت به خود سوءظن داشته باشید. امیرمومنان امام علی (ع) می‌فرمایند مؤمنین خود را متهم می‌دانند و مبرا نمی‌دانند. مؤمنان مراقب هستند که نفسشان آنها را فریب ندهد. از اعمال خود ناامید نیستیم اما نباید نسبت به خود خوشبین باشیم.

وی با بیان اینکه حضرت خدیجه ام المومنین (ع) که حق او ادا نشده و نزد ما شیعیان شناخته نشده است تمام زندگی خود را برای دین اسلام مصرف کرد، گفت: او به عنوان ثروتمندترین زن جزیره العرب آخر عمر یک کفن برای خود نداشت‌. آخر عمر گریه می‌کرد و می‌گفت می‌ترسم خداوند از من راضی نباشد این همه زحمت کشیده بود اما از خدا طلبکار نبود. بالاتر از آن حضرت سیدالشهدا (ع) هنگامی که در گودال قتلگاه افتاده بودند و هرچه را داشته بود برای خدا داده بودند باز هم خود را بدهکار الهی می‌دانستند و طلبکار نبودند.

حجت‌الاسلام والمسلمین عالی با بیان اینکه مؤمن با چند کار خوب طلبکار خداوند نمی‌شود بلکه همواره خود را بدهکار او می‌داند، ابراز کرد: اگر خداوند ترازوی دقیق بگذارد و با عدالت حساب و کتاب کند، همه ما مردود خواهیم شد. امام سجاد (ع) در دعای ابوحمزه می‌فرماینپ خدایا در نجات از عقاب تو تکیه من بر عمل خود نیست بلکه به فضل تو نظر دارم. در بین موجودات و مخلوقات عالم هیچ موجودی غیر از انسان خود را فریب نمی‌دهد. انسان با این نفس پیچیده و لایه لایه خود را فریب می‌دهد.

این کارشناس دینی با بیان اینکه گاهی ما به خاطر حب نفس و خودخواهی کارهای زشت خود را توجیه می‌کنیم، عنوان کرد: گناه زشت است اما توجیه گناه از خود گناه زشت‌تر است. گاهی شخص غیبت می‌کند و می‌گوید روبروی او هم می‌گویم. دروغ می‌گوید آن را مصلحتی می‌داند، تهمت می‌زند می‌گوید همه می‌گویند، موسیقی حرام گوش می‌دهد می‌گوید آرامش می‌گیرم. نزول و ربا می‌گیرد می‌گوید همه این کار را می‌کنند، اما نمی‌داند که همه اینها تزویر نفس است. وقتی انسان گناه می‌کند نفس گناه را در نظرش زیبا جلوه می‌دهد و او را فریب می‌دهد.

وی افزود: تکرار و عادی شدن گناه برای انسان بسیار بد است. از اینکه گناه برای ما عادی بشود بسیار بترسیم. عادت بر یک گناه برای انسان در باطن ملکه درست می‌کند و به مرور تبدیل به هویت و شخصیت انسان می‌شود و انسان در آخرت با همین شخصیت محشور می‌شود، بنابراین اصرار بر گناه از خود گناه بدتر است. اگر غیبت بد است تکرار و عادت کردن بر غیبت از خود غیبت بدتر است. کوچک شمردن گناه هم گناه بزرگی است. کوچک شمردن گناه سبب می‌شود که انسان توبه نکند. کسی که گناه صغیره را بزرگ نشمرد بعد از مدتی گناه کبیره را هم کوچک شمرده و به راحتی انجام می‌دهد.

حجت‌الاسلام والمسلمین عالی با بیان اینکه امیرمومنان امام علی (ع) می‌فرمایند چیز دیگری که برای انسان گناه است افتخار بر گناه است، اظهار کرد: گناه دیگر این است که وقتی انسان گناه کند نسبت به انجام آن گناه شاد باشد. اصرار و تکرار، کوچک شمردن گناه، افتخار بر گناه و شاد بودن بر گناه این چهار عنوان در یک چیز مشترک هستند، اینکه انسان دیگر گناه را گناه محسوب نکند و آن را توجیه کند، سه نفر از بهشت اخراج شدند آدم، حوا و شیطان؛ حضرت آدم و حوا پشیمان شده و توبه کردند؛ اما شیطان که رانده شد به جای اینکه پشیمان شده و توبه کند به خداوند گفت چون تو مرا فریب دادی من هم بقیه را فریب می‌دهم، این صفت شیطان است که اگر کسی گناهی کرد با صداقت به درگاه الهی نیامده و با صداقت توبه نکند.

ایث کارشناس دینی در پایان خاطرنشان کرد: حضرت یونس پس از اینکه در شکم ماهی قرار گرفت به درگاه الهی توبه کرد و گفت خدایا تو پاکی و من خود به خود ظلم کردم، در این حالت بود که خداوند توبه او را پذیرفت و او را از غم و اندوه نجات داد این آیه از قرآن مثالی برای همه مؤمنین است.