حجت الاسلام عبد الملکی: مصادیق مودت به اهل بیت(ع) چیست؟

عزاداری کردن برای مردگان

اهل سنت خصوصا وهابیت عزاداری کردن به این صورت که ما داریم را امر حرام می دانند. ادله زیادی دارند که ما به دو تا از آن ها اشاره می کنیم. وجود نازنین پیغمبر صلی الله علیه و آله می فرمایند: «أَرْبَعٌ فِی أُمَّتِی مِنْ أَمْرِ الْجَاهِلِیَّهِ لَا یَتْرُکُونَهُنَّ: الْفَخْرُ فِی الْأَحْسَابِ، وَالطَّعْنُ فِی الْأَنْسَابِ، وَالْاسْتِسْقَاءُ بِالنُّجُومِ، وَالنِّیَاحَهُ»¹ از امور جاهلیت چهار چیز در میان امت من باقی مانده است که آنها را ترک نمی دهند، که عبارتند از: فخر به حسب، طعن در نسب، طلب باران به وسیله ی ستارگان، نوحه خوانی گریه و زاری برای مردگان.

صدا بلند کردن برای اموات در عزای آن ها. این موضوع در شیعه برای اهل بیت علیهم السلام و مشخصا سیدالشهدا علیه السلام است.

روایتی از مغیره بن شعبه² لعنت الله علیه نقل می کنند. مغیره در بین خودشان هم آدم بد نامی بوده است. مغیرة در جمع شروع به سخن کردن کرد امام مجتبی علیه السلام به او فرمودند: تو دهانت را ببند. تو همانی هستی که دست روی مادرم بلند کردی. دیگر جایگاهی نداری.

ولی نمی شود آن را نقد نکرد می گوید: در این دنیا تو برای میت گریه می کنی و او هم در آنجا عذاب می شود چون کسی دارد برایش گریه می کند. مقیاس و معیار و ملاک برای ما در آن چهار مورد است. آن ها پیامبر صلی الله علیه و آله را هم مثل ما قبول ندارند. تنها ملاک مشترک بین ما و آن ها قرآن است. اگر این حرف با قرآن نخواند باید به دیوار بزنید. «وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى»³ گناه کسی دیگر را گردن کسی دیگر نمی نویسند. گناه کسی دیگر به گردن کسی دیگر نمی آید.

مودت به اهل بیت (ع)

از قرآن استنباط کنیم که این عزاداری و گریه ای که این ها می گویند نه چرا ما می گوییم آره؟ در سوره مبارکه شوری آیه 23 می فرماید: «قُل لا أَسئَلُكُم عَلَیهِ أَجراً إِلاَّ المَوَدَّةَ فِی القُربى» بعد از 23 سال همه نوع آزار و اذیت به پیامبر صلی الله علیه و آله جمع شدند و گفتند ما اشتباه کردیم می خواهیم این محبت را جبران کنیم.

پیامبران قبلی علیهم السلام هم مریدانشان به آن ها این حرف را گفته اند. در سوره مبارکه هود آیه 29 پیرامون حضرت نوح علیه السلام می فرماید: «وَ يا قَوْمِ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَيْهِ مالاً إِنْ أَجرِيَ إِلاَّ عَلَي اللَّهِ وَ ما أَنَا بِطارِدِ الَّذينَ آمَنُوا إِنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ وَ لکِنِّي أَراکُمْ قَوْماً تَجْهَلُونَ» حضرت نوح علیه السلام می گوید: من چنین چیزی نمی خواهم. اجر من با خدا است. برای پیامبران دیگر هم در قرآن آمده است.

پیامبر ما خاتم الانبیاء است پس به طریق اولی او هم باید بگوید چیزی نمی خواهم. اما خدا به پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: به آن ها بگو اجری نمی خواهم. الا اینکه به ذوی القربی من مودت داشته باشید. خدا پرچم امام حسین علیه السلام را به رفعت در آورده است.

اهل سنت نقل می کنند که پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: «حب فاطمة ینفع فی ماة من المواطن»⁴ کسی که دخترم فاطمه سلام الله علیها را دوست داشته باشد و محبتش در دل او باشد هفت جای سخت و مهم این محبت به دادش می رسد. محبت حضرت فاطمه سلام الله علیها کم ترینش در لحظه سکرات مرگ است.

مودت آن ها واجب است. وجود نازنین رسول خدا صلی الله علیه و آله داشتند وضو می گرفتند. گربه به آب نگاه کرد، پیغمبر صلی الله علیه و آله عقب تر رفتند و گربه آمد از آب خورد و رفت. پیغمبر صلی الله علیه و آله با ادامه آن آب وضو گرفتند. از این روایت استنباط کردند که با آب دهان خورده گربه پاک است و می توان وضو گرفت. یعنی فعل و قول و حتی سکوتشان حجیت دارد.

پرسیدند چه کسانی از ذی القربی شما هستند که فرمودید: مودتشان واجب است؟ فرمودند: علی و فاطمه و اولادشان علیهم السلام. در مواضع مختلف هم فرمودند: و اولاد حسین بن علی علیه السلام. مودت نسبت به اهل بیت علیهم السلام واجب است نه مستحب. خیلی رقیق شده اش را ما در فروع دین تبری و تولی می گوییم.

در موضوع فروع دین، علاوه بر دانستن باید به فعلیت در بیاید. تولی و تبری به صرف دانستن کفایت نمی کند. باید به فعلیت دربیاید چون جزئی از فروع دین است.

در کتاب کنزالعمال جلد 16 از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل می کند: «اَدِّبوا اَولادَكُمْ عَلى ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبيِّكُمْ و حُبِّ اَهْلِ بَيْتِهِ وَ عَلى قِراءَةِ الْقُرآنِ» بچه هایتان را با این سه خصلت تربیت کنید. رسول خدا صلی الله علیه و آله را بشناسند. سیره را بشناسند و اهل بیت علیهم السلام را بشناسند. کدام یک نفر از علمای اهل سنت می تواند ادعا کند که عایشه یکی از اهل بیت است. مورد بعدی هم خواندن قرآن است. فرمودند: حداقل 50 آیه خوانده شود. غالبا ما تربیت اولادمان بر سه پایه درس خوانی و آموزش زبان انگلیسی و آموزش کامپیوتر است. بچه به 20 سالگی می رسد و چیزی از دین در یادش نیست.

یکی از عالمان اهل سنت روایت آورده است که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «حُبُّ آلِ مُحَمَّدٍ يَومًا خَيرٌ مِن عِبادَةِ سَنَةٍ»⁵ یک روز عشق ورزیدن به اهل بیت آل پیغمبر صلی الله علیه و آله برتر است از یک سال عبادت کردن.

اینکه مودت چیست و چه تفاوتی با محبت دارد خیلی مفصل است. خیلی خلاصه اش این است که نیاز به فعلیتی ندارد. مودت وقتی به فعلیت دربیاید با دو شرط است. اولین شرط لازم، این است که آن را به فعلیت دربیاوری.

حضرت سیدالشهدا علیه السلام در راه کسی را دیدند که از کوفه می آید از او پرسیدند چه خبر از کوفه؟ او گفت: دل هایشان با شما است ولی شمشیرهایشان با بنی امیه است.

محبت تا وقتی که در ذهن است و حاضر نیست برای امامش شمشیر بکشد و از خودش دفاع کند، شاید آن محبت باشد ولی وقتی که به فعلیت درآورد با دو شرط شدت و استمرار باشد.

امروز می خواهیم به قرآن عمل کنیم. یعنی امروز روز عشق ورزی به اهل بیت علیهم السلام است. پیغمبر صلی الله علیه و آله سه جمله به امیرالمومنین علیه السلام فرمودند که بگو و برگرد. یکی از آن ها این بود که خدا کسی را که مزد کارگر خودش را ندهد را لعنت کند. یکی دیگر این بود که خدا لعنت کند کسی را که با پدر و مادرش بد رفتار کند. پیغمبر صلی الله علیه و آله به ایشان فرمودند: برو به ایشان بگو من و تو مانند کارگر و عمال ایشان هستیم مزد رسالت ما را خدا لعنت کند که ندهد. یعنی «موده فی القربی».

مصادیق مودت

از امروز می خواهم شروع کنم که مودت به اهل بیت علیهم السلام داشته باشم. مصادیق مودت چیست؟ یکی اطاعت و انقیاد است. اسلام چرا ندارد.

در دایره قسمت ما نقطه تسلیمیم

لطف آن چه تو اندیشی حکم آن چه تو فرمایی

حارث همدانی⁶ گفت: ظهر در گرمای کوفه به طرف دیگر کوفه برای دیدن امیرالمومنین علیه السلام آمد. امام از او پرسیدند مطلب مهمی پیش آمده است که در این گرما به اینجا آمده ای؟ او گفت: دلم برایتان تنگ شده بود.

مورد دیگر این است که حاجت اهل بیت علیهم السلام را رعایت کنیم. حاجت اهل بیت علیهم السلام این است که خدا اراده هر کاری را که بکند از باب شما صادر می شود. اگر شما اجازه بدهید خدا اجازه می دهد. همه این اتفاقات افتاد که دین در دست شما بماند. نمازتان را بخوانید من دوست دارم نماز خواندن را.

مورد بعدی احترام به اولاد و فرزندانشان است. مورد بعدی از مصادیق مودت، شریک بودن در غم و شادی است. شادی اهل بیت علیهم السلام مصادیق خودش را دارد. «يفرحون لفرحنا و يحزنون لحزننا». امام صادق علیه السلام فرمودند: رحمت خدا بر شیعیان ما آن ها در مصیبت ها شریک ما هستند. نه یک روز و یک ماه، در طول سال به یاد ما هستند.

دو روایت از سیدالشهدا علیه السلام است که اولی را به امام سجاد علیه السلام فرمودند: به دوستان ما بگویید حرصی هم شما بخورید و خود را شریک کار کنید. روایت بعدی هم امام سجاد علیه السلام می فرمایند: قبل از اینکه پدرم به قتلگاه بروند مرا در آغوش گرفتند و فرمودند: به شیعیان من سلام من را برسان و به آن ها بگو پدرم غریب کشته شد برایش ندبه کنید و بگو پدرم را کشتند برایش بکاء کنید. پدرم را با لب تشنه کشتند او را به یاد آورید.

/1102101304

پی نوشت:

1.     

الصواعق الإلهیّة / الفصل السادس عشر/ صفحه 41

2.     

مغیره بن شعبه ابوعبدالله ثقفی، از صحابه محمد و از صاحب منصبان دستگاه خلفای راشدین و معاویه است.

3.     

سوره فاطر آیه 18

4.     

جواهر البحار

5.     

الفردوس : 2 / 142 / 2721 ، ينابيع المودّة : 3 / 191 كلاهما عن ابن مسعود .

6.     

حارث ‌بن عبدالله همْدانی، تابعی کوفی و از اصحاب حضرت علی علیه‌السلام بود.