مهمترین نکته در سیره پیامبر (ص) چه بود؟
وارث: وقتی سخن از اصلاح الگوی مصرف به میان می آید شاید اینطور به اذهان خطور کند که خود مصرف امری مذموم از نظر شارع مقدس اسلام به شمار می رود حال آنکه بدون تردید مصرف، به خودی خود نه تنها ناپسند و مذموم نیست بلکه امری ضروری و لازم است. بدون مصرف، معیشت انسان، لذت و لطف خود را از دست خواهد داد. لذا هیچ جا گفته نشده مصرف نکردن بلکه گفته اند: اصلاح الگوی مصرف. مصرف لازم و ضروری است ولی هدف نیست. مصرف باید وسیله بهتر زیستن ما باشد نه هدف غائی در زندگی.
برای مصرف صحیح باید در مقابل موانعی ایستاد. موانعی که جلوی فرد را برای اصلاح نمودن الگوهای مصرفی اش می گیرند. یکی از این موانع هدر دادن و تلف کردن اموال است که از آن به اسراف و اتراف نام برده می شود.
امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه از خداوند می خواهد اموالش را از تلف شدن مصون دارد:
«... و حصن رزقی من التلف.»
«رزق مرا از تلف، مصون بدار.» (صحیفه سجادیه، دعای بیستم)
حضرت در ادامه این دعای ارزشمند به نقطه مقابل آفت رزق یعنی برکت آن اشاره می نمایند:
«[خدایا] دارایی ام را با برکت دادن به آن افزون فرما.»
در فراز پایانی حضرت از خدا تقاضا می کنند بجای هدر رفتن به ایشان کمک کند تا مال را در راه خیر و رضایت او مصرف نماید:
«[خدایا] راه مصرف آن را در کارهای خیر به من بنمایان.»
***
سه نکته:
مصرف بی ادبانه!
اسراف مانع بزرگی در راه مصرف بهینه و درست است. فرد، خانواده و حتی جامعه اسرافکار نه تنها هرگز برای اصلاح الگوی مصرف توفیق نخواهند یافت بلکه همواره در معرض فقر مادی و فرهنگی قرار دارند. از طرفی اسراف را می توان به نوعی مصرف بیادبانه نعمتهای خداوند دانست. آنکه در فراهم آوردن هر نعمت، دستهای پنهان و آشکار دهها وسیله مادی و معنوی را میبیند، هیچ گاه نعمتی را بیهوده هدر نخواهد داد و هرگز پیرامون اسراف نخواهد گشت.
آتشی بر هیزم مصرف!
مانع دیگر بر سر راه مصرف صحیح تجمل پرستی و روی آوردن به تشریفات زائد است. تجمل پرستی، آتشی بر هیزم مصرف است که حاصل آن چیزی جز بازماندن از تولید و پیشرفتهای اقتصادی نیست. در قرآن کریم در راستای فرهنگسازی برای درست مصرف کردن میخوانیم: «و هرگز چشمان خود را به نعمتهای مادی، که به گروههایی از آنان داده ایم، میفکن! اینها شکوفههای زندگی دنیاست تا آنان را در آن بیازماییم و روزی پروردگارت بهتر و پایدارتر است.» (طه، ۱۳۱)
مهمترین نکته در سیره پیامبر (ص) چه بود؟
شهید مطهری(ره) درباره ساده زیستی و لزوم پرهیز از تشریفات و تجملات و نقش آن در پیشرفتهای اقتصادی مینویسد: «ما در شرح حال رسول اکرم(ص) میخوانیم: کان رسولالله خفیف الموونه. اولین چیزی که در سیره پیغمبر(ص) به چشم میخورد این است که مردی بود سبک خرج، لباس و خوراکش و همچنین در نشست و برخاست و مسافرت، بسیار ساده بود.» (احیای تفکر اسلامی، ص ۹۲)
منبع: تراز