حجت الاسلام موسوی مطلق: متخلق به اخلاق الهی شدن؛ پیام پیغمبر(ص) برای امت+گزارش تصویری

متخلق به اخلاق الهی شدن؛ پیام پیغمبر(ص) برای امت

شبی شیخ مفید در خواب دید که در یکی از مساجد بغداد نشسته است و فاطمه زهرا(س) دست حسنین علیهمالاسلام را گرفته بود و به نزد شیخ مفید آمد و فرمود: «یا شیخ! علّمهما الفقه» یعنی «ای شیخ به این دو، فقه تعلیم بده».

شیخ از خواب بیدار شده و در حیرت افتاد که این چه خوابی بود و من کی هستم که به دو امام فقه تعلیم دهم؟ فردای آن روز در کلاس درسش خانمی با نقاب وارد شد در حالی که دست دو کودک را گرفته بود و گفت: «یا شیخ علمهما الفقه». شیخ تعبیر خواب را فهمید و دانست که این دو نفر در آینده برجسته خواهند شد و باید در تعلیم آنها دقت بیشتری کند لذا احترام بیشتری به آنها می گذاشت، آن دو پسر «سید رضی» و «سید مرتضی» بودند که از فقهای سرامد روزگار شدند.

می شود انسان به چنین جایی برسد؟ بله راه اولش گناه شناسی است یعنی نسبت به گناه معرفت پیدا کرده باشد؛ پلید بودن و خبیثی یک سری کارها در نزد ما مشخص شود و بداند یک کاری خیلی بد است و دنبالش نمی رود اما قبح گناه برای بعضی ها هنوز مشخص نشده است. آثار گناه را باید بداند چیست.

یکی از مثالهایی که علمای اخلاق می زنند این است که گناه مثل نجاست است آیا کسی می تواند نجاست خود را بخورد؟ خیر چون پلید بودن و خباثت آن برایش محرز شده است.

پیغمبر عظیم الشان اسلام صلی الله علیه و آله آمد و فرمود: برادرم موسی فرمود: گناه نکنید، برادرم عیسی فرمود: فکر گناه را هم نکنید. حال من هم می گویم گناه،معصیت و فکر گناه هم نکنید. به اخلاق الهی مُتخلق شوید.

خود پیغمبر صلی الله علیه و آله هم پیامبر اخلاق است؛ وَ إِنَّکَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِیمٍ ¹ ؛ اینکه اگر گناه نکنیم تازه به تعالیم حضرت موسی می رسیم، اگر به جایی برسیم که فکر گناه را هم نکنیم تازه به تعالیم حضرت عیسی رسیده ایم، برای رسیدن به تعالیم پیغمبر خودمان علاوه بر اینها باید به اخلاق الهی متخلق شویم.

اخلاق الهی چیست؟

اخلاق الهی چیست؟ مردم خدای متعال ستارالعیوب است ما هم باید ستارالعیوب شویم. خدا خوبی ها را نمایش می دهد و بدی ها را پنهان می کند ما هم می توانیم چنین باشیم. اگر ما هم بدی از کسی دیدیم اما آنها را مخفی کردیم و خوبی های او را بیان و آشکار کردیم متخلق به اخلاق الهی شده ایم. یعنی یک صفت خدایی در خودمان ایجاد کرده ایم.

انسان می تواند به متصف به صفات الهی شود. بعضی از صفات الهی قابل کسب است و انسان می تواند اسماء خدا را در خود ایجاد کند، اگر چنین شدیم به امت پیامبر صلی الله علیه و آله می رسیم، آنچه که حضرت از ما خواسته است همین است از ما انسان ها انسانیت خواسته شده است.

اگر قرار باشد مثل بقیه مخلوقات باشیم چه فرقی با آنها داشته ایم مثلا حیوانات کینه ای هستند درون انسانها هم چنین خصوصیتی وجود دارد اما اگر انسان ها آن خصوصیت را پنهان کرده اند و آن را اِعمال نکردند یعنی به رشد رسیده اند.

اگر سیره، سیاست، اخلاق در خانواده و ... ما نبوی نباشد چطور امت پیامبر صلی الله علیه و آله خواهیم بود؟ دین پیغمبر صلی الله علیه و آله باید در یک جایی خودش را نشان دهد.

برای کسب مراتب کمال باید غلبه بر خصوصیات منفی را بیاموزیم

علمای اخلاق می فرمایند: یکی از خصوصیاتی که باید بر آن غلبه کرد تا مراتب کمال را پیدا کنید حسادت است. چنان امر دشواری است که می فرمایند ریشه کن کردن حسادت امکان ندارد. یکی از علما می فرمود: دیده اید مردم به چشم زخم معتقدند و واقعا هم وجود دارد و اثری که روی افراد می گذارد عین همان را هم در حسادت داریم؛ یعنی فردی که به دیگری حسادت می کند این حسادت روی او هم اثر می گذارد چون حسادت یک سَم مهلک است، یعنی هم دارنده آن سَم اذیت می شود و هم دیگران.

فلسفه بعثت پیغمبر عظیم الشان صلی الله علیه و آله این بود که مکارم اخلاق را تجلیل کند. لذا پیامبر صلی الله علیه و آله مردم زمان جاهلیت را تربیت فرمود، مردم آن موقع حیوان صفت به معنای واقعی بود، افتخار مردم جاهلیت به قتل و غارتشان بود!

حتی بعد از اسلام آوردن هم کوچک ترین آداب اجتماعی را بلد نبودند و بدون اجازه وارد خانه پیغمبر صلی الله علیه و آله می شدند و برای در زدن و وارد شدن آیه نازل شد: لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُم ² ؛

وقتی با پیغمبر صلی الله علیه و آله صحبت می کردند داد می زدند و برای نهی از داد زدن برای آنها آیه نازل شد: لا تَرْفَعُوا أَصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ ³ ؛

پیغمبر صلی الله علیه و آله را با اسم صدا می زدند که خیلی در جامعه عرب و عجم بد بوده است و آیه نازل شد که حضرت خاتم النبیین است باید با نام "رسول الله" او را صدا بزنید.

یعنی حتی برای صدا کردن نام پیامبر صلی الله علیه و آله باید برای آنها آیه نازل شود یعنی رشد آنها توسط حضرت انجام شد، کسانی که بت پرست بودند و از بت پرستی به چه جاهایی رسیدند!

روحیه مقاومت و جهاد از تعالیم اسلام

اولین شهدای اسلام سمیه و عمار بودند که جلو آفتاب بدن آنها را سوزاندند و تازیانه زدند تا دست از اسلام بردارند، غیر از روح ایمان بود که در وجود آنها اثر گذاشت. بلال حبشی که یک غلام بود و عرب غلامان را حساب نمی کردند و در پست ترین جاها می خوابیدند و پست ترین لباس ها را می پوشیدند و حق حرف زدن نداشتند، اما چه ایمانی در او طلوع کرده بود که در مقابل شکنجه های آنان مقاومت می کرد. سنگ بزرگی به شکم او بسته بودند و او را روی ریگ های داغ گذاشته بودند و ذکر او فقط کلمه ی "احد" بود.

یکی از تعالیم پیغمبر صلی الله علیه و آله و ائمه عصمت و طهارت علیهم السلام روح جهاد و مقاومت بود. فقط یک نمونه از استقامت آنها در شعب ابی طالب نمایش داده شد. چقدر از مسلمانان در شعب ابی طالب از دنیا رفتند تمام سختی ها را تحمل کردند و مقاومت داشتند اما به مشرکان باج ندادند.

ما هم بیاموزیم که برای اهل بیت علیهم السلام زینت باشیم نه اینکه مایه سرافکندگی آنها باشیم. لذا امام صادق علیه السلام فرمود: کار خوب خوب است اما از تو شیعه خوب تر است چون منسوب به ما هستی و کار بد بد است اما از انسان مومن بدتر است چون منسوب به ما هستید.

1- سوره عبس آیه 1.

2- سوره احزاب آیه 53.

3- سوره حجرات آیه 2.