نمونه‌هایی از گزارش فساد در حکومت علوی/ چرا سوت‌زنی مصداق نهی از منکر است؟
حجت‌الاسلام سیدعباس موسوی مطلق، استاد حوزه علمیه و استاد اخلاق با اشاره به اهمیت ارائه گزارش‌های صحیح فساد برای رسیدن به جامعه مطلوب و تشویق افشاکنندگان فساد اظهارداشت: حیات همه احکام و قوانین وابسته به قوانین است و در غیر اینصورت مُرده هستند که در روایت داریم: «ألعَدلُ حَیاةُ الأحَکامَ».
وی با اشاره به اینکه عظمت یک حاکم به اجرای عدل است، تصریح کرد: در روایت از امیرالمومنین داریم: «العَدلُ فَضیلَةُ السُّلطانِ» و همچنین قوام جامعه و مردم هم از عدل است که در روایت داریم: «العَدلُ قِوامُ الرَّعِیَّةِ و جَمالُ الوُلاةِ؛ عدالت، بر پا دارنده مردم و زیور حکمرانان است».
گزارش‌گری فساد برای اجرای عدالت ضروری است
موسوی مطلق با بیان اینکه برای اجرای عدالت که آیات و روایات بسیاری برای آن، مطرح شده است، مبارزه با فساد از مهم‌ترین اصول است، گفت: یکی از اصول مهم سیره انبیاء و ائمه اطهار (ع) و خصوصاً در دوران امیرالمومنین (ع) مبارزه با فساد بوده است و در این مسیر نیز گزارش‌گری فساد دارای جایگاه بالایی است.
این استاد اخلاق ادامه داد: امیرالمومنین (ع) به گزارش‌های فساد از سوی مردم که البته شاخص‌های لازم را داشته باشند، توجه می‌کردند. این شاخص‌ها عبارت بودند از صدق و وفا که در نامه ایشان به مالک اشتر آمده است که باید در میان مردم، افرادی را داشته باشید تا گزارش به تو بدهند و ایشان می‌فرمایند: «وَابْعَثِ الْعُیونَ ... مِنْ اَهْلِ الصِّدْقِ وَ الْوَفاءِ عَلَیهِمْ، و ناظرانی، از اهل راستی و وفا بر آنان بگمار».
نمونه‌هایی از سوت‌زنی در دوران امیرالمومنین (ع)
وی با اشاره به نمونه‌هایی از گزارش‌های واصله از این ناظران به امیرالمومنین (ع) افزود: یکی از این گزارش‌ها در خصوص فساد و اختلاس ۳۰ هزار درهمی توسط مُنذر بن جارود فرماندار ایشان از اصطخر (شهری در مرودشت استان فارس) که ایشان در واکنش به این گزارش نامه ۷۱ نهج‌البلاغه را نگارش می‌کنند.
موسوی مطلق اضافه کرد: در نامه ۲۰ نهج‌البلاغه هم زمانی که ایشان گزارش‌ها را دریافت می‌کنند، ایشان به یکی از مفسدین می‌فرمایند، چنان بر تو سخت می‌گیرم که حقیر و ضعیف شوی. ایشان همواره دستگیر فقرا و ضعفا بودند اما مشاهده می‌کنیم در برابر فساد یک نفر می‌فرمایند کاری می‌کنم تا تو ضعیف و حقیر شوی.
تفاوت گزارش‌گری فساد اخلاقی با فساد اقتصادی
این استاد حوزه علمیه با اشاره به اینکه گزارش‌گری فساد در بُعد اقتصادی دارای اهمیت بیشتری است، گفت: البته در گزارش فساد اخلاقی باید حُسن‌ظن داشت و سیره و روش ائمه معصومین و بزرگان دین در این خصوص این‌گونه بوده است و زمانی که گزارشی از فساد اخلاقی به صورت فردی دریافت می‌کردند، با اصل حُسن‌ظن جلو می‌رفتند اما اگر گزارش فساد جمعی بود برای جلوگیری از فروپاشی قُبح امر سریع اقدام می‌کردند. اثبات فساد اخلاقی در شریعت و فقه دشوار است و موانع سختی برای آن وجود دارد اما در خصوص گزارش فساد اقتصادی باید سوءظن داشت و با این دید باید به افراد متهم به فساد نگاه کرد.
وی افزود: فساد اقتصادی را عموماً افرادی انجام می‌دهند که دارای مسئولیت و جایگاه بالایی هستند که باید با دقت به آنان رسیدگی شود.
فساد اقتصادی باید در اذهان مردم منفور شود
موسوی مطلق با بیان اینکه در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی مقام معظم رهبری نیز ایشان در معرفی فسادها، اول فساد اقتصادی و سپس اخلاقی و سیاسی را مطرح می‌کنند، تصریح کرد: فساد اخلاقی در اذهان بسیار منفور است و این نشانه خوبی است که مردم این امور را بد و زشت می‌دانند اما فساد اقتصادی هنوز این جایگاه را ندارد و این خطرناک است. مبارزه با فساد اقتصادی در اولویت است و در این زمینه باید گزارش‌گیری صورت گیرد.
سوت‌زنی چگونه مصداق امر به معروف و نهی از منکر است؟
این استاد اخلاق با اشاره به اینکه گزارش‌گیری فساد اقتصادی مصداق امر به معروف و نهی از منکر است، تصریح کرد: این گزارش‌گیری امر به معروف است برای کسی که گزارش را تحویل می‌دهد و تحویل می‌گیرد و نهی از منکر است، برای فردی که درحال فساد است و مورد گزارش قرار می‌گیرد. گزارش‌گری نوعی نهی است زیرا وقتی فرد نتواند مانع فساد اقتصادی شود، باید به مامورین، فرد قدرتمند و مسئولین حکومت گزارش دهد تا جلوگیری از منکر صورت گیرد.
بسترهای لازم برای مبارزه با فساد
وی با بیان اینکه برای مبارزه با فساد سه لازمه و بستر باید در جامعه رواج داشته باشد، افزود: کار زیربنایی در این عرصه، رواج خودکنترلی است. در این راستا مردم، مسئولین و هرفردی که در معرض فساد است، خود را کنترل کند و با این انتشار فضیلت‌های اخلاقی و رشد اعتقادی مردم میسر خواهد شد. جامعه‌ای با معرفت و اخلاق بالا به سمت فساد نمی‌رود زیرا در آن خودکنترلی رواج دارد.
موسوی مطلق با بیان اینکه مرحله و لازمه دوم نظارت است، تصریح کرد: نهادهای نظارتی باید نسبت به این امور باید توجه داشته باشند و وظیفه خود را به خوبی انجام دهند. سومین بستر ورود مردم به میدان است که در این راستا همان سوت‌زنی و گزارش‌دهی مردم ظهور و بروز می‌کند و فساد عمیقی نیز دارد.
ضرورت حمایت از گزارش‌گران فساد
این استاد حوزه علمیه تصریح کرد: گزارش‌گری مردم در خصوص فساد باید جایگاهی قانونی داشته باشد تا افرادی که گزارش می‌دهند مورد حمایت قرار گیرند که البته در این زمینه حمایت فعلا جز شعار دیده نشده است که شاهد آن متاسفانه برخوردهایی است که با آمران به معروف و ناهیان از منکر صورت می‌گیرد و تنها در زمان شهادت این افراد شعارهایی داده می‌شود لذا اگر قانونی در این زمینه تصویب شده است باید اجرایی شود.
وی گفت: امنیت گزارش‌گر باید تامین شود اما معنای این حرف خوب نیست زیرا نشان می‌دهد، زشتی و پلیدی فساد به قدر کافی جا نیفتاده است که مردم بفهمند کار یک فرد، فساد است و این نیازمند تبیین است. این گزاره به این معناست که صاحبان قدرت و ثروت که گناه می‌کنند هنوز دارای نفوذ هستند و می‌توانند امنیت گزارش‌گر را به خطر بیندازند و دستگاه‌های ناظر در این زمینه باید وارد شوند.
موسوی مطلق با بیان اینکه جامعه‌ای که در بُعد نظارت همگانی قوی باشد، در حوزه مادی و معنوی رشد خواهد کرد، افزود: جرم و جنایت در این جامعه قطعاً کاهش خواهد یافت.
منبع:فارس
افزودن دیدگاه جدید