حجت الاسلام موسوی مطلق : ولایت داشتن امیرالمومنین (ع) یکی از فضایل ایشان است+ گزارش تصویری
خطبه های ائمه علیهم السلام
موضوع سخن، اشاره به خطبه غدیریه امام هادی علیه السلام بود. مهم ترین ویژگی این زیارت این نکته بود که زیارت قرآنی بود. خطبه های اهل بیت علیهم السلام خیلی کوتاه و مختصر هستند. ما چند خطبه طولانی داریم: خطبه قاصره، خطبه فاطمه زهرا سلام الله علیها و خطبه غدیر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله.
خطبه غدیریه
در جای بسیار حساسی بوده است و چند روز قبلش هم آیات غدیر ابلاغ شده بودند. 10 تا 12 آیه داریم که درباره غدیر است و مرتبط با عید سعید غدیر خم است. بعضی ها قبلش آمده است و بعضی بعد از غدیر آمده اند. حجه الوداع است. یعنی آخرین حج پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، در نتیجه همه مردم برای به جای آوردن حج آمده اند. همه احکام حج را بیان کردند. اعمالشان تمام شده است و می خواهند از مکه خارج شوند. سه روز قبل از عید غدیر خم حضرت توقف کرده اند و فرموده اند آنهایی که جلوتر رفته اند برگردند و کسانی که هنوز خارج نشده اند بیایند و سه روز بعد از عید غدیر هم اجازه خروج به کسی ندادند تا همه بیایند با امام علی علیه السلام بیعت کنند. همه می خواهند ببینند پیامبر صلی الله علیه و آله چه چیزی را می خواهند بفرمایند. چند روز قبلش هم پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله حدیث «إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا، کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی؛ أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ»1 را نقل کرده اند. همه می دانند پیامبر صلی الله علیه و آله در حال ترک این عالم هستند. حضرت فرموده بودند من شما را ترک می کنم و دو یادگار کتاب خدا و عترت را در پیش شما می گذارم. مردم خیلی خاطر پیغمبر صلی الله علیه و آله را می خواستند و برایشان سخت بود.
مطالب فرموده شده در خطبه
با جهاز شترها منبری درست کردند و ایشان بالای آن رفتند و حضرت سخن می گفتند و چند نفر سخن ایشان را تکرار می کردند تا همه بشنوند. با این زحمات، چند ساعت طول کشید. بعضی از فراز ها تکرار داشته است و تاکیدی بوده است. این خطبه با این عظمت محورهای کلی داشته است. رویکرد قرآنی این خطبه هم رویکرد جالب و جذابی است. خود غدیر بر اساس قرآن است. مثلا آیاتی که براساس غدیر نازل شده است این است که وقتی امام علی علیه السلام معرفی شدند، یک شخصی خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمد و گفت: یا رسول الله آیا اینکه فرمودید حرف خودتان بوده است یا دستور خداوند است؟ اگر پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله هم نمی فرمودند باز هم وحی بوده است زیرا پیغمبر صلی الله علیه و آله از روی هوی و هوس سخن نمی گویند. حضرت فرمودند: از جانب خداوند بوده است. آن شخص گفت: ما خودت را قبول کردیم، اما دیگر نمی پذیریم پسر عمویت مولای ما بشود. گفت اگر قرار است این اتفاق بیفتد از آسمان چیزی بیاید و مرا بکشد. یک پرنده ای نازل شد از همان پرنده هایی که ابابیل بوده است، سنگی به سر او خورد و نابود شد و آیه «سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ»2 نازل شد.
رویکرد این خطبه هم قرآنی است. 12 آیه آمده است و استشهادهای در خصوص قرآن تقریبا 50 مورد است. نکات قابل تامل در این خطبه این است که پیغمبر صلی الله علیه و آله چند بار خدا را شاهد می گیرد بر این تبلیغی که بر عهده اش گذاشته شده است. خود مردم را هم پیغمبر صلی الله علیه و آله شاهد می گیرد. یکی دیگر از نکات هم تاکید بر خلفای بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله است و امام عصر ما عجل الله تعالی فرجه را با اسم و کنیه بیان کردند. تاکید بر عدم تغییر حرام و حلال و اشاره به منافقین و اقداماتشان قبل از غدیر و بعد از غدیر بوده است. از لحاظ آماری خطبه با حمد خدای متعال آغاز می شود، در نتیجه یکی از نکات برجسته خطبه صفات خدای متعال است. « وَ هُوَ فی مَکانِهِ وَ قَهَرَ جَمیعَ الْخَلْقِ بِقُدْرَتِهِ وَ بُرْهانِهِ، حَمیداً لَمْ یَزَلْ، مَحْموداً لایَزالُ وَ مَجیداً لایَزولُ، وَمُبْدِئاً وَمُعیداً وَ کُلُّ أَمْرٍ إِلَیْهِ یَعُودُ بارِئُ الْمَسْمُوکاتِ وَداحِی الْمَدْحُوّاتِ وَجَبّارُ الْأَرَضینَ وَ السّماواتِ، قُدُّوسٌ سُبُّوحٌ، رَبُّ الْمَلائکَةِ وَالرُّوحِ، مُتَفَضِّلٌ عَلی جَمیعِ مَنْ بَرَأَهُ، مُتَطَوِّلٌ عَلی جَمیعِ مَنْ أَنْشَأَهُ. یَلْحَظُ کُلَّ عَیْنٍ وَالْعُیُونُ لاتَراهُ.»3 110مورد از صفات خداوند متعال را بیان می کنند. 10 مورد مقام خود پیامبر صلی الله علیه و آله بیان شده است. پیامبر صلی الله علیه و آهل از همه اعتراف گرفتند. پیغمبر ولایت تشریعی دارد و اولی به انفس ما است. ولایت امیرالمومنین علیه السلام 50 مورد بیان شده است که ولایت امیرالمومنین علیه السلام بر شما واجب است. ولایت داشتن امیرالمومنین علیه السلام یکی از فضایل ایشان است. 20 مورد از فضائل امیرالمومنین علیه السلام آمده است. راجع به شیعیان اهل بیت علیهم السلام و پیروان و دوستان ایشان 25 مورد در قرآن آمده است. بیعت با امامان 10 مورد آمده است. تکیه بر حلال و حرام 20 مورد در این خطبه آمده است. 40 مورد نام امیرالمومنین علیه السلام آمده است. یعنی برای کسی هیچ شکی باقی نگذاشته بودند. این خطبه از هر جهت راه را بسته است. مولا به معنای ولی آمده است. وقتی ولایت ائمه علیهم السلام را بیان می کنند، پس دیگر معنای دوست نمی دهد. کلمه ائمه علیهم السلام 10 مورد آمده است. 4 مرتبه با کلمه مهدی آمده است و حدود 20 مرتبه با ضمائر است. 20 مورد از خصایص حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه را بیان می کند و نشان می دهد این موضوعات مهم هستند. پیامبر صلی الله علیه و آله میان صحبت هایشان هم مدام می فرمایند «معاشر الناس» یعنی رخ در رخ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با مردم سخن گفته اند.
/1102101304
پی نوشت:
1.
مستدرک حاکم، ج ۳، ص ۱۲۴/ صحیح بخاری، باب کتابه العلم من کتاب العلم، ۱/ ۲۲ و مسند احمد حنبل، تحقیق احمد محمد شاکر، حدیث ۲۹۹۲ و طبقات ابن سعد، ۲/ ۲۴۴، چاپ بیروت.
2.
سوره المعارج آیه 1
3.
خطبه غدیریه