حجت الاسلام خلج: ویژگی های انسان کریم النفس چیست؟

قرآن، انجیل تحریف نشده، کریم هستند. یعنی قرآن می فرماید: «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَّكْنُونٍ* لَّا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ»¹: ﻛﻪ ﻳﻘﻴﻨﺎً ﺍﻳﻦ ﻗﺮﺁﻥ ، ﻗﺮﺁﻧﻰ ﺍﺳﺖ ﺍﺭﺟﻤﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﺭﺯﺵ،[ ﻛﻪ ] ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺑﻰ ﻣﺼﻮﻥ ﺍﺯ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻒ ﻭ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻰ [ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻟﻮﺡ ﻣﺤﻔﻮﻅ ﺟﺎﻯ ﺩﺍﺭﺩ.]، ﺟﺰ ﭘﺎﻙ ﺷﺪﮔﺎﻥ [ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ] ﺑﻪ [ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻭ ﺍﺳﺮﺍﺭ ﻭ ﻟﻄﺎﻳﻒ ] ﺁﻥ ﺩﺳﺘﺮﺳﻰ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ .

نامه ای که حضرت سلیمان برای ملکه سبا نوشت: «قَالَتْ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ إِنِّي أُلْقِيَ إِلَيَّ كِتَابٌ كَرِيمٌ * إِنَّهُ مِن سُلَيْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ »²:[ ﻣﻠﻜﻪ ﺳﺒﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﮔﺎﻫﻰ ﺍﺯ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﻧﺎﻣﻪ ] ﮔﻔﺖ ﺍﻯ ﺳﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﺷﺮﺍﻑ!ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻧﺎﻣﻪ ﺍﻯ ﻧﻴﻜﻮ ﻭ ﺑﺎ ﺍﺭﺯﺷﻰ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﻣﻦ ﺍﻓﻜﻨﺪﻩﺍﻧﺪ، ﻳﻘﻴﻨﺎ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺳﺮﺁﻏﺎﺯﺵ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪﺍﻯ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﻭ ﺭﺣﻴﻢ ﺍﺳﺖ.

یعنی خود نامه کریم بود.

وقتی انسان را به بهشت می برند خود پاداشش کریم است

«وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْرًا كَرِيمًا»³:ﺑﺮﺍﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﺎﺩﺍﺷﻰ ﻧﻴﻜﻮ ﻭ ﺑﺎﺍﺭﺯﺵ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ .و حتی جایگاهی که می برند دربهشت کریم است «وَكُنُوزٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ» 4

 ﻭﺍﺯ ﮔﻨﺞ ﻫﺎ ﻭﻣﻜﺎﻥ ﻫﺎﻯ ﻧﻴﻜﻮ [ﻭﻗﺼﺮﻫﺎﻯ ﺑﺎﺷﻜﻮﻩ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻛﺮﺩﻳﻢ ]

بالاترین رزق در بهشت دیدن حضرت سیدالشهدا علیه السلام است.

کریم چیست؟

نفس کرم در لغت فارسی معنا نمی شود ولی به طور عام معنی دارد. در بین اصحاب اهل بیت علیهم السلام، هیچ اصحابی مقامشان بالاتر از مقام اصحاب حضرت امام حسین علیه السلام نیست. هفتاد و دو نفر هستند که از شش ماهه دارند تا نود ساله. از اقوام مختلف در این اصحاب وجود دارد. چرا مقامشان بالاتر است؟ زیرا کریم النفس بوده اند. مانند علی بن ابی طالب علیه السلام که فرمود اول فکر کنید بعد صحبت کنید ولی اصحاب پرسیدند اقا پس چرا شما بدون فکر صحبت می کنید. اقا فرمودند شما چند انگشت دارید. عرض کردند پنج انگشت. امام فرمودند چرا دستتان را باز نکردید و ندیدید و نگفتید؟ اصحاب عرض کردند زیرا مانند روز برایمان روشن بود چند انگشت داریم. امام علی علیه السلام فرمودند: تمام عالم لاهوت، ناسوت، جبروت و هرچه و هرچه که در این عالم است مانند روز برایم روشن است....

امام حسین علیه السلام در شب عاشورا فرمودند: من حسین که سلمان دیدم، ابوذر و مقداد و کمیل و فضه خادمه دیدم، باز اصحابی وفادارتر از اصحاب خودم در عالم ندیدم. و اهل بیتی هم با معرفت تر از اهل بیت خودم در عالم نمی شناسم. یعنی مانند این هفتاد و دو نفر دیگر در این عالم چه در گذشته چه در آینده  وجود نخواهد داشت. امام سجاد علیه السلام فرمودند:" در روز عاشورا هر چه پدرم و اصحابش به شهادت نزدیکتر می شدند صورتشان روشن تر می شد".

امام حسین علیه السلام در آخرین لحظات عمرشان در گودال قتلگاه، اصحابشان را کریم خطاب کردند. فرمودند:" کریم زادگان از خواب بیدار شوید" .

حال ما چه کنیم مانند این اصحاب شویم؟ حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها کریمه اهل بیت علیهم السلام هستند. کریم را در روایات بررسی می کنیم.

ویژگی های انسان کریم النفس

1.    

امام علی علیه السلام فرمودند: " اولین ویژگی شکرگزاری در برابر نعمتهای خداوند هر چند هم که کم باشد". و در مقابل آن انسان لئین، طمع به افزایش نعمت و مال دارد.

2.    

دومین خصوصیت، اهل بخشش و تغافل بودن هست. ما یک غفلت داریم یک تغافل. غفلت ناپسند است و مذموم. ولی تغافل پسندیده است. یکی از ویژگی های انسان های کریم النفس، تغافل است. یعنی با اینکه دیده ای ولی خود را به ندیدن بزنی. با اینکه شنیده ای ولی خود را به نشنیدن بزنی. اگر این ویژگی در جامعه و  خانواده رعایت شود دیگر هیچ مشکل و دعوایی وجود نخواهد داشت.

امام علی علیه السلام فرمودند:" آدم کریم النفس خود را به غفلت می زند". یا فرمود: " از بهترین کارهای انسان کریم النفس این است، کاری را که فهمیده می گوید نفهمیدم". امام علی علیه السلام در کوچه ها راه می رفتند. می فرمودند: کسی که ناصبی بود به من دشنام داد. حضرت دیدند که دشنام می دهد ولی خود را به ندیدن زدند. شنیدند که دشنام می دهد ولی خود را به نشنیدن زدند. حضرت فرمود: گذشتم و با خود گفتم با یک علی بن ابی طالب دیگر است. فقط من با این اسم نیستم. گفتند اقا با شما بود. ولی امام فرمود نه با من نبود.

3.    

ویژگی دیگر انسان کریم النفس، وفادار بودن می باشد.

کسی که سرقولش نماند کریم نیست. اهل بیت علیهم السلام پناهگاه محمد و آل محمد هستند که ما در مواقع مشکلات باید وارد آن پناهگاه شویم. اهل بیت علیهم السلام در این مواقع به ما وفا می کنند. اگر مشکل برایت پیش آمد به قم برو و از کریمه اهل بیت علیهم السلام کمک بگیر.

4.    

یکی دیگر از ویژگی های انسان کریم النفس، خود را بدهکار مردم می داند. این ادم که کار خوبی انجام می دهد، فکر می کند که بدهکار مردم است. حضرت فرمود:" ادم کریم النفس اگر کارهای خوب انجام می دهد، انگار که باری بر دوشش بوده که برداشته است".

یعنی وقتی امام رضا علیه السلام گره از مشکلات ما باز می کند، خود را بدهکار ما می داند؟ حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها مقامش این است که از اهل بیت، کریمه آنان شده است. که امام صادق علیه السلام فرمود: " برای خدا حرمی است در مکه، برای پیامبر حرمی است در مدینه، برای امام علی علیه السلام حرمی است در کوفه( در آن زمان نجف نبوده است)، و برای ما اهل بیت حرمی است و آن هم در قم است".

5.    

دیگر خصوصیت، آبرو داشتن است.

حال کریم به چه کسی گفته می شود؟ معاویه لعنت الله علیه به نزد امام حسن علیه السلام رفت و پرسید: اقا شما چه کردید که همه به شما کریم اهل بیت گویند؟ امام فرمودند: "وقتی گره ای در زندگیتان می افتد، وقتی بیرون از منزل می آیید به قصد اینکه نزد اهل بیت رفته و مشکلتان را با اهل بیت علیهم السلام بازگو کنید، ما مشکلتان را حل می کنیم".

پی نوشت:

1-    

سوره واقعه ایات 77 الی 79

2-    

سوره نمل، ایه 29 و 30

3-    

سوره احزاب، ایه 44

4-    

سوره شعرا، ایه 58