خشم و شیطان دوستان یکدیگرند!
وارث:مدیریت خشم در اسلام بسیار مهم و ارزشمند دانسته شده است؛ چراکه خشم عامل بسیاری از مشکلات برای فرد و جامعه است. از این رو یکی از معیارهای انتخاب دوست در اسلام، اعتدال در خشم دانسته شده است.
برخی کارها و اقدامات به شدت از سوی بزرگان دینی مورد نکوهش و سرزنش قرار گرفته‌اند و آن به خاطر عواقب و آثار مخرب و منفی است که این گناه بر روی فرد و جامعه می‌گذارد. یکی از این صفات زشت و ناپسند " خشم و غضب" است.
چنان که آیات و روایات بیان کرده‌اند، خشم و شیطان دوستان یکدیگرند و کسی که با انسان زود خشم رفاقت می‌کند، قرین بدی از جنس شیطان برای خود برگزیده است. خداوند از کسانی که خشم خویش را مهار کنند، به "محسن" یاد می‌کند. در حقیقت مهار خشم و عفو دیگران و رفتارهای آنان، نوعی احسان است و آدمی را به مقام احسان می‌رساند1".
امام باقر(ع) در این زمینه می‌فرماید: "غضب، آتش پاره‌ای از شیطان که در باطن فرزند آدم است و چون کسی از شما عصبانی شد، چشم‌های او سرخ می‌شود و باد به رگ‌های او می‌افتد و شیطان در وجودش داخل می‌شود2". البته اگر انسان تحت تأثیر شیطان قرار گیرد، ممکن است هرگونه گناه و کار ناشایستی مرتکب شود.
امام صادق(ع) نیز در حدیثی فرمودند: "خشم کلید همه بدیهاست3".
همچنین رسول خدا(ص) با برشمردن نشانه‌های خردمندی، می‌فرمایند: "شش چیز است که با آنها خردهای مردم سنجیده می‌شود: بردباری در هنگام خشم، شکیبایی به گاه ترس، میانهروی به هنگام خواهش و میل، ترس از خدا در همه حال، خوش مدارا کردن و کمیِ جدال4".
امام صادق(ع) نیز در جایی دیگر فرمودند: "هیچ بندهای خشم خود را فرو نخورد، مگر این که خداوند عز و جل بر عزّت او در دنیا و آخرت افزود5".
در روایتی از امام باقر(ع) یکی از مهم‌ترین برکات خویشتن داری در حالت خشم، نجات از آتش دوزخ بیان شده است. ایشان در این باره می‌فرمایند: " هر کس در هنگام خشم و غضب مالک نفس خویش باشد، خداوند متعال بدن او را بر آتش جهنم حرام خواهد کرد6".
منابع احادیث:
1- سوره آل عمران، آیه 431
2- معراج السعاده، ص 62
3- کافی، ج2، ص 303، ح3؛ دانشنامه عقاید اسلامی، ج 9، ص 280.
4- غررالحکم: 5608 منتخب میزان الحکمة: 394
5- الکافی: 2 / 110 / 5 منتخب میزان الحکمة: 378
6- تفسیر البرهان.ج .4 ص 828. سیدهاشم بحرانی
ر116