تمهیدات امام حسن عسکری(ع) برای آغاز دوران غیبت
از آنجا که خاندان عباسی می دانستند طبق روایات واخبار متواتر مهدی موعود تار و مار کننده همه حکومتهای خودکامه و از نسل حضرت عسکری (ع) خواهد بود به همین جهت پیوسته مراقب وضع زندگی او بودند تا بلکه بتوانند فرزند امام را به چنگ آورده و نابود سازند. به هین جهت فشار و اختناق در دوران پیشوای یازدهم به شدت افزایش یافت. امام حسن عسکری(ع) با وجود تمام تدابیر امنیتی و کنترل هایی که به ایشان تحمیل می شد، یک سلسله فعالیتهای سیاسی و اجتماعی و علمی در جهت حفظ اسلام و مبارزه با افکار ضد اسلام انجام دادند که دفاع از آیین اسلام و پاسخ به شبهات مخالفان، ایجاد شبکه ارتباطی وکالت با شیعیان مناطق مختلف، حمایت و پشتیبانی از شیعیان، تقویت و توجیهه سیاسی رجل و عناصر مهم شیعه و آماده سازی شیعه برای دوران غیبت امام دوازدهم از جمله آنها به شمار می رود.
در خصوص نحوه به شهادت رساندن امام حسن عسکری(ع) باید گفت که در طول دوران خلفای عباسی چون معتز ومهتدی آنان همواره تلاشهایی را در جهت از میان برداشتن امام انجام دادند که به خواست الهی این تلاش ها بی ثمر ماند. اما در دوران معتمد عباسی به دلیل افزایش نفوذ و محبوبیت امام (ع) در جامعه و توجه روز افزون مردم به ایشان، معتمد به شدت نگران شده و هنگامی که مشاهده می کند زندان و اختناق نه تنها از عظمت ایشان نمی کاهد بلکه بالعکس به محبوبیت ایشان می افزاید به شیوه دیرینه خود یعنی به شهادت رساندن امام در حالی که شش سال بیشتر از امامت ایشان سپری نشده بود مبادرت می کند. امام حسن عسکری (ع) در خانه خود در سامرا و در کنار مرقد پدرشان به خاک سپرده شدند.
امام حسن عسکری(ع) به عنوان آخرین امام شیعیان دوره حضور بودند که بعد از ایشان امام زمان (عج) است که ۶۹ سال غیبت صغری و هزار و صدو اندی سال غیبت کبری دارند، ایشان با اقدامات و تدابیر شایسته مسئله غیبت را در میان شیعیان جا انداختند. امام حسن عسکری(ع) تمهید و زمینه سازی روحی و عقیدتی، آماده سازی سیاسی و امنیتی شیعیان را انجام دادند. شیعیان از امام حسن عسکری(ع) سؤال میکردند که اگر در دوره غیبت اتفاقی بیفتد تکلیف چیست به چه کسی رجوع کنیم امام فرمود به عالمان اخبار و آگاهان معارف اهل بیت و به کسی که صاحب نظر در حلال و حرام و فقاهت اهل بیت است و عارف به حقایق دینی باشد مراجعه کنید. امام حسن عسکری(ع) این آمادگی را برای ارجاع مردم به فقهای عادل و ولایت فقهای عادل ایجاد کردند و امام در شرایط سخت تقیه شیعه، مسئله غیبت امام زمان(عج) را جا انداختند.