«علویه همایونی»؛ شاگرد برجسته بانو مجتهده «امین»
تجلیل از مقام شامخ معلمان، اساتید و افرادی که برای ترویج قرآن و عترت زحماتی را متقبل شده‌اند، وظیفه‌ای است که نمی‌توان از آن شانه خالی کرد. بزرگداشت و بیان آثار و رفتار این افراد نه تنها قدردانی کوچکی از زحمات بی‌شائبه آنان است، بلکه برای نسل فعلی و جوانان این مرزوبوم آموزنده و راه‌گشاست؛ کسانی که عمری را بدون چشم‌داشتی به آموزش و ترویج کلام وحی گذرانده‌اند و به حق نام خادم‌القرآن بر آنان نهاده‌اند. برخی از این بزرگان چهره در خاک کشیده‌اند که نگاه کوتاهی به زندگی آن‌ها خواهیم داشت. بانو زینت‌السادات همایونی یکی از این افراد بود.
زندگینامه
زینت‌السادات همایونی در سال ۱۲۹۶ در شهر اصفهان دیده به جهان گشود. پدر بانو همایونی سیدرحیم همایونی و مادرش سلطان‌آغا همایونی بود؛ سلطان‌آغا مادرخوانده همسرِ بانو امین بود که پس از فوت سیدمحمدتقی امین با سیدرحیم ازدواج کرد. زینت‌السادات دومین فرزند او بود. در دوران کودکی با اصرار و تلاش مرحومه مادرش به فراگیری قرآن مشغول شد. موضوع دیگری که در این راه بیش از پیش او را مصمم کرد، آن بود که در خواب دید که متن آیات قرآن در روشنایی خورشید هویدا شده و بر درخشش آن افزوده است. در این حال او به خورشید می‌نگرد و آیات قرآن را با خوشحالی قرائت می‌کند.
او به شاگردی مفسر گرانقدر و ارجمندی چون بانو مجتهده امین (رحمه الله علیها) درآمد. در این دوران که ۵۰ سال به طول کشید، زینت‌السادات به فراگیری قرآن، جامع المقدمات، صرف و نحو، اسرارالحکم سبزواری اهتمام ورزید.
بانو علویه همایونی یکی از برجسته‌ترین شاگردان بانو امین و در واقع بازوی ایشان به شمار می‌رفت و این موضوع شخصیت ایشان را بیش از پیش ممتاز و قابل توجه کرده است.
زینت‌السادات همایونی به جز تحصیل نزد بانو امین، ادبیات عرب و منطق را نزد حیدرعلی محقق خواند. مدتی نیز نزد صدر کوپایی منطق و شرح منظومه ملاهادی سبزواری و کتاب مغنی و معالم و شرح لمعه خواند؛ او در دوره‌ای نیز نزد آیت‌الله نورالدین اشنی (قودجانی) اسفار اربعه ملاصدرا را خواند.
زینت‌السادات همایونی در سال ۱۳۴۳ در امتحان طلاب در مدرسه سپهسالار شرکت و پس از آن در دانشکده وعظ و تبلیغ تهران(دانشکده الهیات کنونی) ثبت‌نام کرد و در امتحان ورودی آنجا نیز پذیرفته شد. گفته می‌شود تا دو سال او تنها زنی بود که در میان طلاب مرد در کلاس‌ها شرکت می‌کرد.
ایده تأسیس مدرسه‌ای برای بانوان که در آن علوم دینی تدریس شود(یعنی همان حوزه علمیه بانوان) بعد از تجربه تحصیل در تهران به ذهن بانو همایونی رسید. او این ایده را با استادش بانو امین در میان گذاشت. ایده تأسیس مدرسه علوم دینی بانوان با ایده تأسیس دبیرستانی دخترانه که معلم مرد نداشته باشد، به هم پیوند خورد. بانو امین با ورقه اجتهاد خود برای هر دو مدرسه مجوز گرفت. مجوز مدرسه دینی بانوان با عنوان جواز تأسیس کلاس قرآن و رساله صادر شد. این نام به این دلیل بود که تا پیش از این مدرسه‌ای با این ماهیت سابقه نداشت.
دستور خرید خانه‌ای به عنوان محل مدرسه از جانب بانو امین صادر شد و امورات مربوط به آن به وکیل بانو امین، میرزا علی خان تابش و عروس بانو امین، فروغ‌السادات سپرده شد. این گونه دبیرستان دخترانه امین و مکتب فاطمه(س) در سال تحصیلی ۴۵-۱۳۴۴ تأسیس شدند. پس از آن بانو امین تمامی امور مربوط به مکتب را به بانو همایونی واگذار کرد.
او نیز با الهام از برنامه درسی دانشکده الهیات دانشگاه تهران، برای مکتب فاطمه برنامه درسی نوشت. اساتید آن هم از میان شاگردان بانو امین انتخاب شدند و کار اولین حوزۀ علیمۀ بانوان با عنوان مکتب فاطمه با ۶۰ نفر بانویی که شوق آموختن علوم دینی داشتند، آغاز شد. در این مؤسسه ضمن آموزش قرآن کریم، سایر علوم مرتبط همچون ادبیات عرب و فارسی، اصول عقاید، تفسیر قرآن و اخبار و احادیث معصومین(ع) نیز تدریس می‌شد،
بانو همایونی نزدیک به ۳۰ سال با عشق و دلباختگی به قرآن، مدیریت و تدریس را با جدیت پی گرفت و تلاش او به تربیت بانوان فاضله و متخلق به اخلاق قرآنی منجر شد که نام و مقالات تعدادی از آنان در کتاب «زندگانی بانوان مجتهده امین» ذکر شده است.
بانو همایونی به جز مدیریت و تدریس در مکتب فاطمه، مسئولیت مدیریت دبستان نرجس - مدرسه‌ای ملی و دینی که آقای فیروزیان تاسیس کرده بود - را هم بر عهده داشت. صاحب امتیاز و مدیرمسئول مدرسه گلستانیان نیز بود که خیلی زود از این سمت استعفا داد و ترجیح داد به کار ترجمه و تألیف بپردازد.
همایونی مدتی نیز برای تدریس به قم رفت و آمد داشت. او در سال تحصیلی ۶۸-۱۳۶۷ هر هفته، چهارشنبه‌ها برای تدریس به جامعة‌الزهرا می‌رفت و جمعه‌ها به اصفهان بر می‌گشت. اما این دوره هم به دلیل کثرت اشتغالات و سختی‌های سفر تعطیل شد. ایشان در سال ۱۳۶۸ بعد از فوت بانو امین در نامه‌ای خطاب به رئیس جمهور وقت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، تقاضای برگزاری کنگره بزرگداشت بانو امین را مطرح کرد. اولین دوره این کنگره در سال ۱۳۷۱ در اصفهان و دومین دوره آن در سال ۱۳۷۲ در قم برگزار شد.
تقدیرها
زینت السادات همایونی در سال ۱۳۸۸ به عنوان چهره ماندگار جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد. همچنین در سال ۱۳۹۰ در همایش امینه امین، که در اصفهان برگزار شد، از مقام او تجلیل شد. همچنین مقام معظم رهبری در پیامی که برای این همایش ارسال کردند، بانو همایونی را از مفاخر جامعه زنان ایران اسلامی خواندند. در این پیام آمده است: «سرکار حاجیه خانم همایونی جزو مفاخر جامعه زنان ایران اسلامی است. حضور تحصیل کردگان معارف دینی و قرآنی در حد ایشان نشان‌دهنده‌ی آمادگی و استعداد زن ایرانی برای پیمودن مدارج عالیه علم و معرفت دینی است. بانوی بزرگوار استاد ایشان مرحومه سرکار حاجیه خانم امین در عصر خود آیتی از استعداد و استقامت و ظرفیت‌های بالای ذهنی زنان تحصیل‌کرده دینی ما بوده است. رحمت خداوند بر ایشان باد. اکنون نیز ادامه کار آن بانوی بزرگوار به وسیله سرکار حاجیه خانم همایونی مایه خرسندی است و امید است با حضور ایشان به نحو شایسته و کامل در گسترش معارف اسلامی میان بانوان استفاده شود».
دریافت اجازه روایت از بانو امین
بانو همایونی در تاریخ ۱۳۵۵ از جانب بانو امین اجازه روایت دریافت کرد. ترجمه اربعین‌الهاشمیه اثر بانو امین، زن مظهر خلاقیت‌الله، ترجمه بخشی از اسرار‌الآیات ملاصدرا، عشق ذوی القربی(درباره حضرت زهرا س)، نسیم ولایت(درباره حضرت علی ع)، زندگانی بانوی ایرانی(درباره بانو امین)، سفرنامه(خودزندگی‌نامه نوشت) از آثار بانو علویه همایونی هستند.
سرانجام این بانوی مجتهده، پنج‌شنبه ۱۰ تیرماه ۹۵ در ۹۹ سالگی بر اثر کهولت سن در اصفهان درگذشت و در امامزاده ابراهیم اصفهان به خاک سپرده شد.
یادآور می‌شود، ایشان در سال ۱۳۸۲ در نمایشگاه بین‌المللی قرآن به دریافت عنوان خادمان قرآن کریم در عرصه آموزش مفتخر شد.
منبع: ایکنا
افزودن دیدگاه جدید