۵ جلوه از زندگی پیامبری که رحمة للعالمین بود

یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مسائل و موضوعاتی که نقش بسیار مهم و چشمگیری در سعادت و خوشبختی انسان دارد، انتخاب الگو و اسوه نمونه است. افرادی که در حیات مادی و دنیوی خود توانسته‌اند با درایت و هوشمندی اسوه‌های برتر خوشبختی را شناسایی کرده و سبک و سیاق زندگی آن‌ها را چراغ راه زندگی خود قرار دهند، به خوبی توانسته‌اند خود را به قله‌های سعادت و خوشبختی نزدیک کنند.

زیباترین و برترین اسوه زندگی در دنیای مدرن

در دنیایی که بسیاری سعی دارند در قالب‌هایی همچون سلبریتی (Celebrity) خود را الگو و نماد برتر زندگی موفق و نمونه معرفی کنند، بیش از ۱۴۰۰ سال قبل خدای متعال آب پاکی را روی دست همه انسان‌ها ریخته و پرده از چهره‌ای برداشت که تبعیت و پیروی از سبک و سیاق زندگی او ضامن سعادت، کمال و خوشبختی در حیات دنیوی و اخروی است. خدای متعال در قرآن کریم این شخصیت ممتاز و نمونه را این چنین به همگان معرفی می‌فرماید: «لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثیراً»؛(۱) مسلّماً براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نیکویى بود، براى آن‌ها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد مى‌کنند.

جلوه‌ای از ویژگی‌های برترین الگوی زندگی

۱ـ عبودیت و بندگی حق تعالی

یکی از بهترین و زیباترین ویژگی پیامبر مهربانی‌ها، که موجب لزوم پیروی از ایشان شده شاخص عبودیت و بندگی ایشان است. پیامبراکرم (ص) به معنای واقعی عبد باری تعالی به شمار می‌آید و عبودیت و بندگی حق تعالی را در زندگی خود آشکار کرده است. در دنیایی که انسان‌ها روی زمین تنها بت‌ها و مستکبران عالم را شایسته پرستش می‌پنداشتند، رسول مهربانی‌ها خط بطلان روی این تفکر جاهلی کشیده و حق تعالی را یگانه معبود عالم هستی معرفی کرده و او را شایسته پرستش می‌دانستند:

«قُلْ إِنَّ صَلاتی‏ وَ نُسُکی‏ وَ مَحْیایَ وَ مَماتی‏ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ، لا شَریکَ لَهُ وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمینَ»؛(۲) بگو: نماز و تمام عبادات من و زندگى و مرگ من، همه براى خداوند پروردگار جهانیان است. همتایى براى او نیست و به همین مأمور شده‌‏ام و من نخستین مسلمانم!

۲ـ بهره‌مندی از مدل اخلاق‌مداری

در دنیایی که سلبریتی‌ها در فضای مجازی و حقیقی به رنگ و لعاب‌های مادی و دنیوی خود می‌نازند و هر چهره‌ای به خاطر داشتن موقعیت‌هایی همچون ثروت، مقام و جایگاه دنیوی، خود را شایسته برتری و الگو بودن معرفی می‌کند، خدای متعال برترین الگوی زندگی را با چهره اخلاق‌مداری به جامعه انسانی معرفی می‌فرماید: «وَ إِنَّکَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظیمٍ»؛(۳) و تو اخلاق عظیم و برجسته‌‌اى دارى‏.

به واقع گمشده مهم دنیوی امروزی نیز عنصر اخلاق‌مداری در دنیای مدرن است؛ موضوعی که اگر جامعه بشری می‌توانست آن را پیدا کرده و در زندگی فردی و اجتماعی خود آن را به کار ببندد، هیچ حقی در بین مردم مورد اجحاف و دست درازی قرار نمی‌گرفت و انسان‌ها طعم شیرین عدالت و آسایش را به معنای واقعی تجربه می‌کردند.

۳ـ دلسوز و مهربان نسبت به جامعه انسانی

بسیاری از افراد در جامعه نسبت به نجات دیگران بی‌تفاوت و خنثی هستند و رستگاری دیگران برایشان هیچگونه اهمیتی ندارد. این در حالی است که دغدغه نجات جامعه انسانی از جهالت و نادانی یکی مهم‌ترین خصوصیات ممتاز و طلایی پیامبر گرامی اسلام به شمار می‌آید. ایشان با دلسوزی و مهربانی تمام، به دنبال نجات جامعه انسانی بودند تا اینکه جامعه بشری در مسیر هدایت و رستگاری قرار گیرد.

حضرت محمد (ص) در این مسیر بیشترین سختی‌ها و مشقت را متحمل شدند تا اینکه افراد از تاریکی جهالت و نادانی نجات پیدا کنند و به جاده سعادت و خوشبختی پای بگذارند: «لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَریصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنینَ رَؤُفٌ رَحیمٌ»؛(۴) به یقین، رسولى از خود شما به سویتان آمد که رنج‌هاى شما بر او سخت است و اصرار بر هدایت شما دارد و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است.

۴ـ خوشخو و خوش‌برخورد

یکی از عناصر موفقیت و پیروزی پیامبر گرامی اسلام در امر تبلیغ، بهره‌مندی از ویژگی نرم‌خویی بود. خدای متعال در قرآن کریم این چنین از این ویژگی ممتاز پیامبر می‌گوید: «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِک»‏؛(۵) به (برکت) رحمت الهى، در برابر آنان (مردم‏) نرم (و مهربان) شدى! و اگر خشن و سنگدل بودى، از اطراف تو، پراکنده مى‏‌شدند.

«فظ» در لغت به معنى کسى است که سخنانش تند و خشن است و غلیظ القلب به کسى می‌گویند که سنگدل است و عملاً انعطاف و محبتى نشان نمى‏‌دهد. بنابراین، این دو کلمه گرچه هر دو به معنى خشونت است، اما یکى غالباً در مورد خشونت در سخن و دیگرى در مورد خشونت در عمل به کار مى‏‌رود و به این ترتیب و با سلب این موارد خداوند اشاره به نرمش کامل پیامبر (ص) و انعطاف او در برابر افراد نادان و گنهکار می‌کند.

۵ـ صبر و استقامت

انسان برای دستیابی به قله‌های رفیع سعادت و خوشبختی در تمام ابعاد زندگی فردی، اجتماعی و سیاسی و اقتصادی نوعاً با مشکلات، موانع و سختی های فراوانی مواجه می‌شود. از این رو بدون بهره‌مندی از عناصری همچون صبر و استقامت نمی‌تواند به موفقیت مورد انتظار دست یابد.

این عنصر ارزشمند همواره در زندگی قرآنی پیامبر گرامی اسلام نمودار بوده است، در اهمیت و ارزش این ویژگی ممتاز همین بس که یکی از سفارش‌های مهم خدای متعال همین موضوع است: «فَاسْتَقِمْ کَما أُمِرْتَ وَ مَنْ تابَ مَعَکَ وَ لا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ»(۶) پس همان‏گونه که فرمان یافته‌‌اى، استقامت کن و همچنین کسانى که با تو به سوى خدا آمده‌‏اند (باید استقامت کنند) و طغیان نکنید که خداوند آنچه را انجام مى‌‌دهید، مى‌‏بیند.

پی‌نوشت‌ها:

۱ـ سوره احزاب، آیه ۲۱.
۲ـ سوره انعام، آیات۱۶۲ و۱۶۳.
۳ـ سوره قلم، آیه ۴.
۴ـ سوره توبه، آیه ۱۲۸.
۵ـ سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.
۶ـ سوره هود، آیه ۱۱۲.

منبع: فارس