علم منهای دین بشر را به تباهی می کشاند

 وحدت حوزه و دانشگاه یکی از پیامدهای مثبت انقلاب اسلامی ایران است و یکی از آثار انقلاب فرهنگی است که با بهره گیری از رهنمودهای امام خمینی (ره) در سال ۵۹ آغاز شد. گسترش پژوهش های علمی معارف بلند و عمیق اسلام از اهداف اصلی وحدت حوزه و دانشگاه است.

در این میان بیست و هفتم آذرماه، یادآور عروج سرخِ مجاهدی خستگی ناپذیر و عالمی ربانی، آیت اللّه مفتح، است که از پیشروان اندیشه وحدت حوزه و دانشگاه بود. این شهید والامقام در راه تحقق این اندیشه و آرمان بلند که از اندیشه بلند امام راحل رحمه الله برخاسته بود، تلاش های بی وقفه ای انجام داد. به پاس فعالیت های چشم گیر شهید مفتح در راه تحقق وحدت حوزه و دانشگاه لزوم ارتباط، همکاری و هم فکری این دو قشر اندیشمند، روز ۲۷ آذر  سالروز شهادت دکتر مفتح، روز وحدت حوزه و دانشگاه نام گذاری شده است.

با توجه به اهمیت موضوع وحدت حوزه و دانشگاه ، گفتگویی با حجت الاسلام دکتر «محمد حسینی» مدیر گروه قرآن و حدیث پژوهشگاه مطالعات تقریبی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:

چه مولفه هایی برای وحدت حوزه و دانشگاه مورد نیاز است؟

اگر به رسالت های حوزه و دانشگاه نگاه کنیم می توانیم به این سوال پاسخ دهیم. رسالت حوزه مشخص است و به علومی که شیوه زندگی و نحوه حیات بر اساس دین می پردازد. دین را برای مردم تبلیغ می کند که مردم شیوه زندگی کردن را بیاموزند و جهت زندگی را به انسان یاد می دهند. دانشگاه یک سلسله علومی که نسبت به پدیده های مختلف در زندگی انسان به آن مبتلا است و دانشگاه متکفل نیازهای مادی بشر است. حوزه به علومی که در دانشگاه ها وجود دارد، جهت می دهد.

علم منهای دین بشر را به تباهی می کشاند در حالی که علم همراه با دین باعث می شود زندگی بشر جهت گیری صحیحی پیدا کند و در مسیر واقعی حرکت نماید. در مسایل دینی خیلی به این موضوع توجه شده است و دین آمده است تا با علوم و دانش بشری جهت دهد. اگر علم منهای دین را متصور شویم و بر اساس آن عمل کنیم، باعث هلاکت بشر خواهد شد.

آیا در حال حاضر وحدت بین حوزویان و دانشگاهیان در کشور شکل گرفته است؟

وحدت حوزه و دانشگاه در واقع وحدت علم و دین است و این دو مکمل یکدیگر می باشند. از اوایل انقلاب آن گونه که باید به موضوع وحدت حوزه و دانشگاه پرداخته نشده است و حق این موضوع ادا نشده و بیشتر حالت شعاری گرفته و در رویکرد واقع نگری می توان گفت کارهای شعاری و صوری در این زمینه انجام شده است.

فاصله بین حوزویان و دانشگاهیان زیاد است و این در حالی است که وحدت امری نیست که با شعار ایجاد شود. دانشگاهیان مسیر خود را می روند و حوزه های علمیه نیز در مسیر خود حرکت می کنند و وحدت فکری و تقریب فکری بین این دو حاصل نشده است.

چگونه می توان وحدت میان حوزه و دانشگاه را تقویت کرد؟ چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید؟

پیشنهاد می کنم دانشگاهیان و حوزویان در قدم اول نشست های علمی مشترک برگزار کنند و جایگاه حوزه و دانشگاه در این نشست ها معرفی شود. دانشگاهیان و حوزویان اگر مکمل هم باشند و هر کس جایگاه خود را متوجه باشد و دانش و علمی که دارند با هم تعامل کنند، می توانیم به موفقیت های خوبی در بخش وحدت حوزه و دانشگاه برسیم. از نظر تئوری و در مقام ثبوت و اثبات این قضیه روشن است که نمونه هایی در تاریخ اسلام داریم که علم و دین در کنار هم معجزه کرده اند.

وحدت حوزه و دانشگاه چه نقشی در تشکیل تمدن نوین اسلامی ایفا می کند؟ 

این موضوع به رابطه علم و دین باز می گردد، اگر این رابطه درست تبیین شود می تواند انسان ساز و تمدن ساز باشد چرا که دین و علم مکمل هم هستند. شهید مطهری در کتاب مقدمه ای بر جهان بینی در بخش انسان و ایمان جایگاه دین و علم را کاملا تبیین کرده است و گفته اگر علم و دین در کنار هم نباشند نه تنها بشر به کمال خود نمی رسد بلکه نابود هم می شود.

حدود پنج قرن از ابتدای تاریخ اسلام از نظر علمی مسایل دانش و دین داری در حد بالایی بوده است و در پنج قرن اول اسلام تمدن اسلامی یکی از پنج تمدن بزرگ دنیا بوده است چرا که رابطه علم و دین عمیق بوده و تعصبات مذهبی و علمی وجود نداشته است.

کتاب های فلسفی یونانیان در ایران ترجمه می شده و به آن کتاب ها جهت داده می شد. در واقع مسلمانان به علوم گرفته شده از غرب جهت می دادند و آن را توسعه می دادند در حالی که امروز فرهنگ غرب جایگزین این رویکرد شده است.

دین باید در خدمت انسانیت باشد و علم نیز باید در خدمت انسانیت باشد در حالی که امروز علم برای مادیات است و وسیله ای برای بهتر زندگی کردن در عرصه مادی و به عبارتی علم در خدمت قدرت قرار گرفته است. زمانی که علم در خدمت دین قرار بگیرد، می تواند بزرگترین تمدن نوین اسلامی را ایجاد کند.

 منبع: شبستان