«زیارت» باید سبب پایبندی به دستورهای دینی شود
در ادامه گفت‌وگویی با عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی، پژوهشی مذاهب اسلامی ترتیب داده‌ایم تا کیفیت زیارت، برکات و آثار آن را بر مخاطب مورد بررسی قرار دهیم و با توجه به احادیث و روایات، نیم‌نگاهی به این دستور والای پیامبراکرم(ص) داشته باشیم.
براساس آموزه‌های دین مبین اسلام و روایات ائمه اطهار(ع)، زیارت به چه معناست و چرا بیست‌و‌سومین روز از ماه ذی‌القعده یکی از روزهای زیارتی امام هشتم شیعیان در میان دیگر روزهای سال محسوب می‌شود؟
- زیارت به معنای اظهار ارادت و احترام به پیشگاه ائمه اطهار(ع)، علما و بزرگان است، از سویی دیگر زیارت را می‌توان نوعی تقدیر از خدمات و فعالیتهای امامان معصوم(ع) برای نشر و گسترش فرهنگ و معارف دینی به شمار آورد. هنگامی‌که دین اسلام، سیره و منش علما و بزرگان را پیش روی قرار می‌دهیم، زیارت، نوعی پاسداشت از زحمات و خدمات پیشوایان ما برای ترویج اسلام و اخلاق به شمار می‌آید. براساس «آیه 32 سوره حج»، تعظیم شعائر الهی نشانه تقوای قلبی است و در دین اسلام امری مستحب شمرده شده و گاهی شبهه وجوب هم برای انجام این طاعت الهی وجود دارد. ماه‌های رجب و ذی‌القعده از جمله ماه‌هایی است که بر زیارت امام رضا(ع) تآکید فراوانی شده و روز بیست‌و‌سوم ذی‌القعده در تاریخ ماه‌های قمری به عنوان روز زیارتی امام هشتم شیعیان شناخته و مطرح شده است.با نگاه به احادیث درمی‌یابیم حضرت جواد الائمه(ع) ثواب زیارتی پدر بزرگوارشان را بالاتر از ثواب زیارتی امام حسین(ع) دانسته و می‌فرمایند: زیارت پدرم افضل است، زیرا حضرت اباعبدا... الحسین(ع) را همه مردم زیارت مى‌کنند؛ اما پدرم را جز خواص شیعه زیارت نمى‌کنند و افزون بر این تأکید بر زیارت امام هشتم شیعیان و اهتمام به جایگاه ارزشمندشان برای این است تا با جریانهای فکری انحرافی برخورد شود و آنان به اشتباه خود پی برند.
زیارت مقبول درگاه الهی دارای چه آدابی است و زائران و مجاوران بارگاه مقدس رضوی به هنگام زیارت چه نکاتی را باید مد نظر قرار دهند و به آن پایبند باشند؟
- شناخت جایگاه و مقام امام هشتم شیعیان در درگاه الهی یکی از نکات حایز اهمیت در هنگام زیارت محسوب می‌شود. هر زائر و مجاوری باید بر این امر توجه داشته باشد که این امام همام بنده حقیقی خداوند متعال است و پروردگار مهربان ایشان را اشرف و اقرب مخلوقات برشمرده، به همین دلیل لازم است تا از تمامی دستورها و سخنان والای‌شان پیروی کرده و سیره و منش آنان را سرلوحه زندگی شخصی و اجتماعی خود قرار دهیم.
اطاعت از دستورهای رسول خدا(ص) و ائمه اطهار(ع) موجب می‌شود انسان به جایگاه قرب الهی و سعادت حقیقی در دنیا و آخرت دست یابد.خواندن زیارتنامه مخصوص امام‌رضا(ع)، ادای نماز زیارت و ... از جمله آداب بسیار ارزشمندی است که زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) آن را به جا آورده و از آن آگاهند. اما در این میان آنچه حایز اهمیت و مورد توجه هر زائر و مجاوری باید قرار گیرد این است که هر مسلمانی باید نسبت به تمامی دستورهای آنان سرطاعت فرود آورده و برای خدمت به دین اسلام کمر همت بندد.
چگونه زیارت ائمه اطهار(ع) از سوی مسلمانان می‌تواند موجب احیا و رشد معارف الهی در میان جهانیان شود؟
- زیارت در صحنه روابط بین‌الملل با حجم سنگینی از تبلیغات دشمن روبه‌رو شده است، به گونه‌ای که آنان تمام نیروی خود را برای انجام فعالیتهایی ضدتشیع و اسلام به کارگرفته‌اند. مسلمانان باید از شیوه‌ها و ترفندهای تبلیغاتی دشمنان آگاهی یافته و از نظر کمی و کیفی شیوه تبلیغ و حجم و گستردگی فعالیتهای آنان را مورد توجه و بررسی قرار دهند.
زیارت ائمه اطهار(ع) و تأکید بر این امر موجب می‌شود اسلام در میان جهانیان اشاعه یابد و عقاید دین اسلام و پایبندی به ارکان آن در میان سایر ادیان آسمانی تقویت شود.
نهادهای مذهبی چه برنامه‌های فرهنگی را باید در دستور کار قرار دهند تا فعالیتهای آنان موجب پیشرفت و بهبود فرهنگ و معارف دینی از جمله زیارت شود؟
- اجرای نشستهای علمی و فرهنگی در صحن و بارگاه ائمه اطهار(ع)، برگزاری حلقه‌های معرفت، ایجاد نشستهای علمی- تخصصی، برگزاری سخنرانی‌های مختلف برای ملیت‌ها و نژادهای گوناگون از جمله شیوه‌های موفقی به شمار می‌آید که به کمک آنها می‌توان عقاید اسلام ناب محمدی را در جهان و میان ملل مختلف ترویج کرد و بدین‌‌ترتیب فرهنگ زیارت و آموزه‌های والای ائمه اطهار(ع) در میان جهانیان نهادینه شده و گسترش می‌یابد.
راه‌اندازی شبکه‌های ماهواره‌ای مختلف با قالبها و برنامه‌های متنوع علمی، اخلاقی، اجتماعی به زبانهای زنده دنیا نیز موجب آشنایی جهانیان با فرهنگ رضوی و مکتب اهل‌بیت(ع) شده و در صحنه جهانی تأثیر بسیاری از اقدامهای دشمن و جریانهای فکری انحرافی را از بین می‌برد.
آیا آستان قدس رضوی توانسته به نیازهای زائران و مجاوران در زمینه‌های مختلف آموزشی، فرهنگی و ... جامعه عمل بپوشاند؟
آستان قدس رضوی پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی از نظر خدمات مختلف فرهنگی، آموزشی و... فعالیتهای ارزشمند و والایی را از خود به یادگار گذاشته است و ارایه خدمات مختلف به میلیونها زائر و مجاور بارگاه منور رضوی در طول سالهای پس از انقلاب نشان دیگر از این خدمات برجسته و قابل قبول این نهاد مذهبی است. صحن‌های وسیع، شبستانهای بزرگ و توسعه کم‌نظیر اطراف حرم سبب رفاه و آسایش زائر شده و این اقدامها نشان‌دهنده وجود مدیریتی موفق در این نهاد مذهبی و اهتمام ایشان بدین امر است. براین‌اساس این روند پیشرفت باید در مسیر آبادانی و انجام فعالیتهای مختلف در بارگاه سایر معصومین(ع) نیز توسط متولیان آنها انجام گیرد.
/م118