حج و برخي فرصت‌هاي بي‌نظير آن
وارث: حج از اركان الهي و از مهم‌ترين آيين‌هاي ديني اسلام شناخته مي‌شود كه جايگاه ويژه‌اي در عبادات اسلامي دارد. تكريم حج، تكريم پروردگار متعال بوده كه به عنوان شعائر اسلام مطرح است. حج حركتي از «خود» به سوي «خدا» همگام با خلق خدا است و در همه احكام و اعمال مذهبي ممتاز است. يكي از جلوه‌هاي كنگره عظيم حج، نمايش قدرت معنوي، سياسي و اجتماعي مسلمانان در برابر استكبار جهاني است و در همان حال به اعتبار گردهم آمدن مسلمانان از اقصي نقاط جهان در يك زمان و مكان مشخص، از هر‌نژاد و زبان و مذهب، نشانه قدرت و ظرفيت بي‌نظير اين عبادت ديني، در بسيج امت اسلامي و سازماندهي آنهاو نمادي از وحدت اسلامي است كه تجلي و توسعه و ترويج آن در بين اين امت، آرزو وخواسته همه آن‌ها مي‌باشد.
اجتماع مسلمانان براي به جاي آوردن مناسك حج از نشانه‌هاي عظمت اسلام و روح اجتماعي و همبستگي حج است. رمضان و روزه داري و نيز حج دو مناسبت بزرگ اسلامي با ظرفيت‌هاي بسيار عظيم مادي و معنوي است كه چنانچه بطور شايسته و مناسب مورد بهره برداري قرار گيرد، قادر است به نيازهاي گوناگون بشر در همهٔ حوزه‌هاي مادي و معنوي پاسخ دهد. حج زبان گويا، موثر و نافذي است و بايد كوشيد كه حق واقعي آن هر سال بيشتر از پيش ادا شود. بديهي است كه تحقق چنين امر مهم و بزرگي مستلزم تلاش‌ها، برنامه ريزي و در مجموع فراهم آوردن امكاناتي گسترده در دو حوزه نرم افزاري و سخت افزاري است و تلاشهايي در اين زمينه چند سالي مي‌باشد كه آغاز شده است. در دقت روي بيانات و رهنمودهاي رهبري معظم انقلاب در ديدار‌هايشان با مسئولين و كارگزاران حج و از جمله در سال گذشته و امسال، اين مهم را مي‌توان استنباط كرد كه حضرتشان در دستور براي «بكارگيري تمام ظرفيت‌هاي حج» جهت اداي حق يكي از بزرگ‌ترين مناسك اسلامي، كه قطعا همهٔ آن‌ها در حد و توان يك كشور نيست، به اين مهم عنايت خاص داشته و دارند كه ترتيبي اتخاذ گردد تا تمامي ظرفيت‌هاي جهان اسلام اعم از سياسي، اقتصادي، فرهنگي و حتي ژئوپولتيك براي منظور مورد نظر بكار گرفته شود.
دقت در مراسم حج نشان مي‌دهد كه منافع سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي اين آيين محمدي (ص)، بسيار فراتر و مهم‌تر از منافع فردي آن است. در تبيين ابعاد حج محمدي (ص) روشن مي‌گردد كه حج دست ستمگران جهان را از سلطه بر كشور‌ها كوتاه كرده، و غاصبان را در بلاد اسلامي با شكست رو به رو مي‌كند و اين مهم زماني محقق مي‌شود كه دريابيم روح حج در برائت و برائت جويي از مشركين و بت‌هاي نوين است كه نماد آن در دوره حاضر استكبار و صهيونيسم جهاني مي‌باشد اما مساله بزرگ و عمده دراين ميان يكي عدم درك فلسفه واقعي بسياري از احكام الهي از جمله حج مي‌باشد. اين مصيبت بزرگي است كه هنوز و همچنان اين باور غلط و القايي دشمنان اسلام و مسلمين در برخي ذهن‌ها ي متحجر از جمله در ذهن بعضي از رهبران اسلامي وجود دارد و در آن‌ها رسوخ كرده است كه حج يك عبادت فردي است و جنبه سياسي ندارد! همين باور غلط و بيهوده و مغاير با فلسفه و روح حج مي‌باشد كه موجب گرديده تا ظرفيت بزرگي به نام حج كه طي آن نمايندگان امت اسلامي از همهٔ جهان اسلام در يك زمان معين و در يك مكان معين گرد هم مي‌آيند تا آيين واحدي را انجام دهد، آنچنان كه بايد و شايد و انتظار مي‌رود، مورد استفاده قرار نگيرد.
حج فرصت با هم بودن و با هم انديشيدن و يافتن راههاي برون رفت از مشكلات و معضلات مادي نيز هست. حج فرصت تبادل نظر، معرفي دارايي‌ها و توانايي‌ها و قابليت‌هاي جهان اسلام به همهٔ اعضاي آن است.
نقشه جغرافياي اقتصادي كشورهاي اسلامي نشان مي‌دهد كه اين كشور‌ها در مجموع داراي بخش قابل ملاحظه‌اي از منابع و ذخاير با ارزش طبيعي و معدني و بخصوص انرژي هستند كه نقش محوري دراقتصاد جهاني دارند كه در صورت معرفي به هم، و تقويت روند همگرايي بين آن‌ها، مي‌توانند اقتصاد كشورهاي اسلامي را رونق داده و حتي با هم پوشاني و هم تكميلي، از وابستگي‌ها به برون از جهان اسلام بكاهند.
در جهان امروز يك باور اين است كه آزادسازي‌هاي تجاري، و جهاني شدن اقتصاد‌ها كه دو مشخصه اصلي نظام تجارت جهاني در عصر حاضر به شمار مي‌روند، از اهميت رويكرد به بلوك‌ها، تشكل‌ها و ترتيبات اقتصادي و تجاري بين كشور‌ها كاسته است، اما باوري ديگر كه هنوز طرفداران بسياري دارد، اين نظر است كه انگيزه‌هايي همچون افزايش تجارت، نيل به منافع رفاهي، همكاري‌هاي متقابل در زمينه‌هاي تجاري، اقتصادي و رشد اقتصادي، افزايش قدرت چانه زني در مسائل سياسي، اقتصادي و تجاري با كشور‌ها و گروه‌هاي فرامنطقه‌اي، تامين ملاحظات امنيتي و سياسي و انجام همكاري‌ها در زمينه‌هاي رشد و توسعه و اعتلاي سرمايه گذاري همچنان و از جمله عوامل روي آوردن به اين گونه همكاري‌هاي گروهي هستند كه بايد به خصوص از سوي كشورهاي درحال توسعه تقويت شود. صرف نظر از موارد ذكر شده، بعد جديد و مهم ديگري پس از اتمام دور مذاكرات اروگوئه و تاسيس سازمان جهاني تجارت به ابعاد فوق افزوده شده است و آن هم نقش اين ترتيبات در آماده سازي كشور‌ها براي استفاده از فرصت‌ها و تجهيز آنان براي فائق آمدن بر مشكلاتي است كه نظام جديد تجارت جهاني فرآروي كشور‌ها و بالاخص كشورهاي در حال توسعه گشوده است. از اين ترتيبات مي‌توان براي سهولت ادغام در نظام جديد تجارت بين الملل استفاده كرده و از مزاياي اين نظام درخصوص دسترسي به بازار‌ها به نحو بهتر استفاده كرد. يكي از اين تشكل‌ها سازمان كنفرانس اسلامي است. جهان اسلام امروز با چالش‌هاي عمده‌اي از جمله در عرصه اقتصاد روبه رو است كه حل آن‌ها در گروي همكاري‌هاي خلاقانه است و حج با ظرفيت‌هاي بزرگ مادي و معنوي‌اش، بهترين زمان و مكان براي اين امر است.