بزرگداشت غلامرضا کافی در پانزدهمین شب شاعر برگزار شد
رضا اسماعیلی در بزرگداشت غلامرضا کافی از وی به عنوان شاعری یاد کرد که تقابل تاریخی میان آرمانگرایی و روشنفکری در شعر فارسی را تبدیل به فرصتی برای تبادل آراء کرده است.
وارث: مراسم پانزدهمین شب شاعر ویژه گرامیداشت غلامرضا کافی شاعر انقلاب اسلامی عصر دیروز در سازمان رسانه ای اوج برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، محمدرضا سنگری، پژوهشگر و شاعر انقلاب در سخنانی اظهار داشت: زیست افراد در دنیای امروز متفاوت است. برخی مانند مورچه زندگی می کنند و برخی همانند عنکبوت اما زیست عده ای نیز مانند زنبور عسل است یعنی چیزهایی را از اطراف خود جمع می کنند و از تلفیق آنها باهم به خلق یک ماده متفاوت دست می زنند. به نظر من کاری که آقای کافی در ادبیات می کنند، زیستی است.
وی همچنین کافی را دانشمند، بینشمند و روشمند خواند و گفت: افق کارهای او در آثار مختلفش در حال رشد است. در تمام آنها می توان دید که ایشان دارای طرحی ذهنی برای خلق اثر هستند و در کنار آن هندسه و چیدمان دقیقی برای نوشتن دارند و همه این موضوعات در کنار خاکساری و تواضع ایشان از او پژوهشگری منحصربه فرد ساخته است.
کافی؛ خالق نظریه های ادبی بومی است
در ادامه مراسم، رضا اسماعیلی شاعر معاصر نیز در سخنانی غلامرضا کافی را شاعری متعهد و آرمان گرا معرفی کرد و گفت: در سال های بعد از انقلاب معمولا حس می شد که میان روشنفکری و آرمان گرایی، تقابلی وجود دارد و همین مساله میان روشنفکر دینی و شاعر آرمان گرا اختلاف و فاصله می اندازد. من آقای کافی را آرمان گرایی منطبق با منطق می دانم که توانسته است واقع بینی و واقع‌گرایی آرمان گرایانه را در آثار خویش خلق کند و نشان دهد میان این دو مساله هیچ تقابلی وجود ندارد.
وی تاکید کرد: آقای کافی جدای از اینکه توانسته این تقابل را از بین ببرد، از دستاوردهای علمی غرب نیز در حد توان علمی خود برای پژوهش استفاده کرده و سعی کرده به تفکرات و پژوهش های خود از این منظر رنگ و بویی تازه بدهد و به تولید نظریه های ادبی بومی بپردازد.
اسماعیلی تصریح کرد: آرمان گرایی کافی باعث نشده است که او تعصب کورکورانه به سنت های خود داشته باشد و در مقابل اینگونه نیز نمی اندیشد که همه چیز غرب ناپسند است. این به معنای آن است که این شاعر توانسته از تقابل میان سنت و مدرنیته به تبادل میان سنت و مدرنیته در اشعار خود دست یابد.
ترانک های کافی جزو ذات شعر است
در ادامه این مراسم، حمیدرضا شکارسری، شاعر و منتقد ادبی در سخنانی با اشاره به اینکه هر شاعری را با چند اثر خاص و گاه چند کتاب خاص می شود شناخت، کافی را شاعری دانست که وی با کتاب «شرح منظومه ظهر» و «ترانک‌ها» او را شناخته است و اظهار داشت: آقای کافی نماینده نسلی از دانش‌آموختگان دانشگاه های ما است که نگاهی جدی به ادبیات روز خود دارند. وقتی که کتاب ترانک‌های او را نگاه می کنیم و می بینیم که حداقل هشت سال قبل از انتشار این کتاب، او دست به خلق این اشعار زده است، متوجه می شویم که می توان کافی را در زمره افرادی دانست که به ضرورت ها و کیفیت گرایش ادبی در روزگار خود توجه جدی دارد.
شکارسری ادامه داد: حرکت آقای کافی در خلق قالب ادبی جدیدی با عنوان ترانک را می توان تلاش برای تبدیل عبارت بی‌مصمای شعری «طرح» به عبارت هویت‌دار «ترانک» کرد؛ اثری که هم از انتها و هم از مقدمه جزء خود و ذات شعر است، نه می توان چیزی از آن کم کرد و نه چیزی به آن اضافه.
این منتقد در ادامه با اشاره به اینکه در اشعار کافی تشخص در قالب یک من ِ جمعی خودش را نشان می‌دهد، گفت: هویت جمعی کافی در شعرهایش مضامین تازه ای را خلق کرده و از او شاعری ساخته که به زمانه و جامعه خود اشاره و نگاه مستقیم دارد. اشاره و استعاراتی که در غزل ها و مثنوی ها نمی‌توان از آنها سراغ گرفت. جدای از این، من ایشان را شاعری صریح می دانم که بی پروا به وقایع اجتماعی می پردازد و به نظر من بهترین نوع شعر اجتماعی او نیز همان ترانک ها است که کاملا تصویری با مخاطب خود صحبت می کند.
وی همچنین افزود: جریان ساده گویی و ساده نویسی در روزگار ما بخش عمده ای از حیات خود را مدیون ترانک های کافی است، اما اینها باعث نمی شود که بگویم این شاعر از دانش کلاسیک خود برای سرایش آنها استفاده نکرده است. ترانک ها وجهه مدرن شاعری آقای کافی را نشان می دهند و اگر از من بپرسند که آینه شعری او را در کجا می توانیم جستجو کنیم، به نظر من همین ترانک ها پاسخ این سوال است.
منزلی که کانون شاعران است
میلاد عرفان پور، شاعر و رباعی سرای معاصر نیز سخنران بعدی این مراسم بود که در جملات کوتاهی عنوان کرد: در جریان ادبی معاصر شاعری مانند آقای کافی را کمتر می توان پیدا کرد که شعر و پژوهش را توامان با هم داشته باشد. بودن چنین افرادی را می شود یک نیاز دانست که باعث خلق شاعر انقلاب می شود.
وی ادامه داد: زندگی آقای کافی با ادبیات و شعر پیوند خورده است. اشتغال ایشان در زمینه ادبیات است و سابقه ای روشن و طولانی در این زمینه به ویژه در حوزه شعر انقلاب اسلامی دارند. آقای کافی حتی بخشی از خانه خود را مبدل به انجمن شعر کرده که جلساتی هفتگی و منظم در آن برگزار می شود. با این وجود او را باید در زمره شاعران بی سر و صدایی بدانیم که در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی حرف هایی جدی برای گفتن دارند.
سپید سرای تاریخی
هاشم کرونی از دیگر شاعران حاضر در این شنست نیز در این مراسم و در سخنان کوتاهی عنوان کرد: سرایش اشعار سپید توسط آقای کافی معطوف به سال های اخیر نیست و ایشان همانند شعر کلاسیک در این حوزه صاحب تجربه است. شعر سپید گفتن او را نباید اتفاقی تازه بدانیم بلکه رویداد مهم زندگی ایشان خلق یک قالب شعری تازه و ساختارمند با عنوان ترانک است.
کرونی همچنین گفت: آقای کافی عاشقانه های بسیار زیبایی نیز دارد که در زمره آثار ماندگار اوست. فعالیت شعر ی او ریشه در گذشته شعری ما دارد و فی البداهه رخ نداده است. ایشان سال هاست که در حزوه شعر انقلاب کار کرده اند و در خلوت به تولید اثر مشغول هستند منتهی هر از گاهی اقدام به انتشار آنها می کنند.
کافی؛ تجمیع تخصص و جامعیت
محمد مهدی سیار دیگر شاعر حاضر در این نشست نیز غلامرضا کافی را شاعری اهل متن و نه حاشیه خواند و گفت: ایشان آهسته و پیوسته در ادبیات قدم می زنند و همین مساله از او چهره ای همواره مصمم و عمیق در ذهن ما ساخته است.
وی در ادامه به دو ویژگی کافی اشاره کرد و گفت: خصوصیت اول آقای کافی جامعیت ایشان است که باعث شده پراکنده کاری نکند و آهسته و مداوم در مداری مشخص کارش را به پیش ببرد و همین مساله او را در بسیاری از عرصه ها توانمند کرده است.
سیار افزود: در دوران مدرنیته، تخصص گرایی همواره به زندگی ما آسیب زده است و افراد موفق به طور معمول چندان به صورت تخصصی فعالیت نکرده اند. در حالی که برای موفقیت در حوزه ای باید در آن سررشته داشت و آقای کافی از زمره سررشته داران در حوزه شعر و ادبیات است. او هم تجربه های متفاوت شعری داشته است و هم زبان ها مختلف را در این راه تجربه کرده است و همین باعث شده شخصیت مستقل شعری او لطمه نبیند و کارش چند پاره نشود.
سیار تاکید کرد: موفقیت آقای کافی در قالب های مدرن به دلیل تسلط و علاقه ای است که ایشان به ادبیات کهن ما دارند و ظهور آن ادبیات در این زبان است که به شعر نو او و شعر نو همه ما آبرو و هویت داده است. من موفقیت کافی در قالب کهن را کاملا با نگاه نوجویانه او مرتبط می دانم و این خصوصیت در کنار جامعیت و اعتدال اوست که باعث شده وی چهره ای جامع در ادبیات ما داشته باشد.
منبع: بنیاد دعبل خزاعی