امام رضا (ع) به روایت اهل سنت

بنا بر این گزارش، مطالب السوول فی مناقب آل الرسول (ص) نوشته محمد بن طلحه شافعی، الفصول المهمّه فی معرفة الائمه (ع) اثر ابن صباغ مالکی، النیعم المقیم لعترة النباء العظیم(ع) نوشته عمر بن شجاع الدین موصلی شافعی، فصل الخطاب 

لوصل الحباب با تدوین محمد خواجه پارسای بخاری حنفی، شواهد النبوة تالیف نورالدین عبدالرحمن جامی حنفی، تاریخ روضة الصفا اثر میرخواند شافعی، الائمة الاثنا عشر (ع) نوشته ابن طولون دمشقی حنفی، الصواعق المحرقه مولف ابن حجر 

هیثمی شافعی، اخبار الدول و اثار الاول اثر قرمانی دمشقی، الاتحاف بحب الاشراف با تدوین شبراوی شافعی، نورالابصار فی مناقب آل بیت النبی المختار(ع) نوشته شبلنجی شافعی، ینابیع المودة لذوی القربی (ع) مولف قندوزی حنفی و مناقب اهل 

بیت از دیدگاه اهل سنت نوشته سید محمد طاهر هاشمی شافعی، از جمله منابع و کتب اهل سنت بوده که در این کتاب از آنها بهره گرفته شده است.

دفتر نخست این اثر با عنوان "زندگانی" نسب و دودمان، کنیه و القاب، پدر و مادر بزرگوار امام رضا (ع)، تاریخ و محل ولادت، شهادت امام و دیدگاه اهل سنت درباره شهادت امام رضا (ع) و فرزندان آن حضرت را معرفی و تشریح می کند. همچنین دفتر دوم تحت عنوان "شخصیت" شامل سخنان معاصران امام رضا(ع)، و بزرگان و علمای اهل سنت از قرن دوم هجری تا قرن حاضر در خصوص ابعاد شخصیتی ایشان می شود.

این گزارش می افزاید: "روایت" عنوان فصل سوم این کتاب است که جریان تاریخی ورود امام رضا (ع) به نیشابور و استقبال بی نظیر مردم و علمای اهل سنت از ایشان، مدارک حدیث سلسلة الذهب و دیدگاه اهل سنت در مورد این حدیث و سایر احادیث سلسلة الذهب از امام رضا (ع) را واکاوی کرده و دفتر چهارم با نام "امامت" کاربرد واژه امام در کلمات اهل سنت از قرن هفتم تا امروز و نصوص دال بر امامت امام رضا در کتب آنها را بررسی می کند.

دفتر پنجم نیز با عنوان "ولایت عهدی" جریان ولایتعهدی تحمیلی بر امام رضا (ع) از جانب مامون و پاسخ بخ یک سلسله از پرسش های اساسی درباره ی ولایتعهدی امام را بیان می کند و از جمله پرشس های ذکر شده این است که آیا پیشنهاد ولایتعهدی از جانب مامون بوده است یا فضل بن سهل؟ اگر از جانب مامون بوده آیا مامون در این پیشنهاد صادق بوده و یا اغراض دیگری را دنبال می کرده؟ موضع امام رضا (ع) در برابر این پیشنهاد چه بود؟

همچنین، "کرامت" نام دفتر ششم این نوشتار است که محتوای آن بررسی دیدگاه های علمای اهل سنت در خصوص کرامات و مناقب امام (ع)، کرامت ها و معجزات ایشان پیش از ولادت تا شهادت است؛ دفتر پایانی هم با عنوان "زیارت" شامل فضیلت زیارت قبر علی ابن موسی (ع) و تاکید بر آن از زبان پیامبر (ص)، امام کاظم (ع)، امام رضا (ع)، امام جواد (ع) و امام هادی (ع) و "مشهد الرضا" و تاریخچه ساخت بارگاه بر قبر آن حضرت و توسلات بزرگان اهل سنت به این بقعه ی مبارکه از قرن سوم تا کنون، می شود.

بر اساس این گزارش نویسنده در کتاب حاضر تاکید می کند، از میان مذاهب گوناگون اهل سنت، مقصود از اهل سنت در این نوشتار، علما و پیروان شافعی، مالکی، حنبلی و حنفی و ظاهری است و از نظر زمانی دیدگاه اهل سنت از سده دوم هجری 

قمری تا حال حاضر است؛ از این رو سخنان گروهک جعلی و بدعت آمیز وهابیت که به تصریح اهل سنت از آنان نیستند، در این اثر اشاره نشده است. همچنین مطالب این کتاب مبتنی بر بیش از دویست عنوان از منابع اهل سنت است که بدون واسطه 

و مستقیم از آنها نقل شده است، جز در موارد خاصی که امکان استفاده از اصل کتاب به دلیل خطی بودن یا نایاب بودن آن وجود نداشته است که با استفاده از سایر منابع معتبر به صورت غیر مستقیم از آنها نقل شده است. از این رو مطالبی که در کتب 

شیعه به نقل از اهل سنت درباره امام رضا (ع) وارد شده، در این نوشتار لحاظ نشده است.

در بخشی از این کتاب با عنوان "نصوص دال بر امامت" امام رضا (ع) بیان شده است:" در مورد روایات دال بر امامت امام رضا (ع) در میان اهل سنت تنها مسعودی شافعی و ابن صباغ مالکی به گونه ای مفصل و محمد خواجه پارسای حنفی به اختصار، 

اشاره کرده اند. گفتنی است قاضی بهجت آفندی شافعی نیز بی آن که به دلایل و روایات وصایت امام رضا (ع) اشاره کرده باشد، به وصایت آن حضرت تریح نموده است. مسعود شافعی؛ وی به گونه ای مشروح تمام ادله ی روایی و وراویات دال بر امات 

پیشوایان دوازده گانه از جمله امام رضا (ع) را بیان می کند. ابن صباغ مالکی در این باب سه روایت نقل کرده است. روایت نخست: یکی از دانشمندان و دین دارانی که این حدیث را روایت کرده اند داود بن کثیر رقی است. وی می گوید: به امام کاظم (ع) 

عرض کردم: فدایت شوم! پیر و سالخورده شده ام دستم را بگیر و از آتش نجاتم بده. بعد از تو سرپرستمان کیست؟ امام (ع) با اشاره به فرزندش ابوالحسن رضا فرمود: پس از من این شخص سرپرست شما خواهد بود.(الفصول المهمّه فی معرفة أحوال ألائمه (ع)، ص 243)"

چاپ نخست کتاب "امام رضا (ع) به روایت اهل سنت" نوشته حجت الاسلام محمد محسن مروجی طبسی در 372 صفحه از سوی انتشارات دلیل ما به چاپ رسیده است.

این کتاب تا کنون به 9 زبان زنده دنیا همچون عربی، ترکی، تاجیک، انگلیسی، فرانسوی، مالایی و اردو  توسط بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی ترجمه شده و چندی پیش مورد سرقت علمی قرار گرفت که اثر سرقتی توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی لغو مجوز شد.

به گفته نویسنده، این کتاب در کشورهای عربی و نیز پاکستان مورد استقبال چشمگیر خوانندگان قرار گرفته است.

گفتنی است، دو کتاب دیگر با عناوین "حدیث سلسله الذهب از دیدگاه اهل سنت" و "زیارت حضرت رضا(ع) به روایات اهل سنت" نیز از این مولف منتشر و به زبان های مختلف ترجمه شده است.

/1102101305