آداب هیئت(2)/رها کردن کسب وکار در ایام عزا
وارث: رفتارهای فردی اهل بیت(علیهم السلام) در عزاداری حسینی چگونه بوده است؟
1_ لباس مشکی پوشیدن
یزید(لعنت الله علیه) خانواده رسول خدا(صلی الله علیه و آله) را به حضور طلبید و به آنها گفت: کدام یک برای شما محبوب تر است؛ این که نزد من بمانید و یا در حالیکه برای شما هدیه هایی ارزنده تهیه گردیده است، به مدینه باز گردید؟ خانواده رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمودند: ما دوست داریم اول بر حسین(علیه السلام) نوحه بخوانیم.{اقامه عزا بکنیم} یزید گفت آنچه را که می خواهید، انجام دهید. بنابراینشده، اتاقها و خانه هایی را در دمشق برای عزای حسین(علیه السلام) لباس سیاه پوشید؛ و بنابر آنچه که نقل شده، تا هفت روز برای امام حسین(علیه السلام) ندبه کردند.(1)
2_ به دیدار هم رفتن و تسلیت گفتن به یکدیگر
از علقمه بن محمد حضرمی از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است که فرمود: ای علقمه! برای امام حسین(علیه السلام) ندبه و گریه کنید... و در آن روز {عاشورا} با گریه، به دیدار همدیگر رفته و همدیگر را(با گریه) ملاقات کنید و در مصیبت امام حسین(علیه السلام) به هم تسلیت بگویید. گفتم: خداوند کار شما را سامان دهد؛ چگونه همدیگر را تسلیت بگوییم؟ فرمود: بگویید، خداوند اجر ما را به خاطر مصیبت زدگیمان بر امام حسین(علیه السلام) نیکو بدارد و ما را از طلب کنندگان خون(خون خواهان) او به همراه امام(هدایت کننده به حق) از آل محمد(صلی الله علیه و آله و علیهم اجمعین) قرار دهد.(2)
3_ پرهیز از خنده و محزون بودن در ایام عزا
امام رضا(علیه السلام) فرمودند: پس باید بر مثل حسین گریه کنندگان بگریند، چرا که گریه بر حسین گناهان بزرگ را محو می کند. سپس فرمودند: وقتی ماه محرم می آمد، کسی پدرم موسی بن جعفر را خندان نمی دید. و شدت حزن و اندوه بر وی غلبه داشت تا اینکه ده روز از آن می گذشت. وقتی که روز دهم می شد، آن روز، روز غم و اندوه و گریه اش بود و می فرمود: این روزی است که امام حسین(علیه السلام) به شهادت رسیده است.(3)
عبدالله بن سنان می گوید: در روز عاشورا نزد آقایم امام صادق(علیه السلام) رفتم. پس امام(علیه السلام) را رنگ پریده و اندوهگین یافتم، در حالی که اشکهایش مانند مرواریدهایی از چشمانش سرازیر بود. پس گفتم ای فرزند رسول خدا! علت گریه شما چیست؟ خداوند چشمانت ار نگریاند. امام(علیه السلام) فرمودند آیا غافلی؟ آیا نمی دانی که در چنین روزی بر حسین بن علی(علیه السلام) مصیبت وارد شد؟{و به شهادت رسید؟}(4)
امام صادق(علیه السلام)فرمود: نفس کسی که بخاطر مظلومیت ما اندوهگین شود، تسبیح است و اندوهش برای ما، عبادت است و پوشاندن راز ما جهاد در راه خداست؛ سپس امام صادق(علیه السلام) افزود: این حدیث را باید با طلا نوشت!(5)
4_ سلام دادن بر امام حسین(علیه السلام) و لعن قاتلین آن حضرت در هنگام آب نوشیدن
داوود رقّی می گوید: نزد امام صادق(علیه السلام) بودم، که حضرت آب طلب کردند. وقتی آن را نوشیدند، دل شکسته شدند و از چشمانشان اشک جاری شد و فرمودند: ای داوود! خدا قاتلین امام حسین(علیه السلام) را لعنت کند، هیچ بنده ای نیست که آب بخورد و امام حسین(علیه السلام) را ذکر کند و بر قاتلین آن حضرت لعن بفرستد، مگر این که خداوند برای او صد هزار حسنه بنویسید و صد هزار سیئه پاک کند و صد هزار درجه به او بدهد؛ مثل اینکه صد هزار بنده را آزاد کرده باشد و روز قیامت خداوند او را با دلی آرام و قلبی التیام یافته محشور می کند.(6)
5_رها کردن کسب وکار در ایام عزا
از علقمه بن بن محمد حضرمی از امام باقر(علیه السلام) نقل شدخ است که فرمود: ای علقمه! بر امام حسین(علیه السلام) ندبه کنید و برایش بگریید... و هر کدام از شما که می تواند در آن روز {عاشورا} به دنبال طلب حاجتی نرود، پس نرود؛ چرا که آن روز، روز نحسی است که حاجت هیچ مومنی در آن برآورده نمی شود و اگر برآورده شود هم برکت نخواهد داشت و هیچ یک از شما در خانه اش در آن روز چیزی را ذخیره نکند؛ چرا که هر کس این کار را انجام دهد، در آن برکت نبیند. امام باقر(علیه السلام) فرمود: من برای کسی که این کار را انجام دهد ضامن ام که برای او نزد خداوند، آنچه که قبلا یاد کردیم- از اجر عظیم- خواهد بود و خداوند او را با کسانی که با امام حسین(علیه السلام) شهید شده اند، محشور می کند.(7)
امام رضا(علیه السلام) فرمودند: هر کس در روز عاشورا تلاش در حوائج دنیا را ترک کند، خداوند همه حوائج دنیا و آخرت او را ادا کرده و هر کس که روز عاشورا، روز اندوه و غم و گریه اش باشد، خداوند(عزّ و جل) روز قیامت را روز شادی و سرورش قرار داده و در بهشت چشمش به دیدن ما روشن خواهد شد.(8)
6_ حالت مصیبت زده به خود گرفتن امام صادق(علیه السلام) فرمودند: افضل اعمال در روز عاشورا این است که... ظاهرت شبیه کسانی باشد که صاحب عزا و مصیبت هستند.(9) امام رضا(علیه السلام) فرمودند: اگر گریه کنندگان بر امام حسین(علیه السلام) می دانستند که چه اجری به آنها داده می شود به طور حتم آرزو می کردند که تا آخر عمر در این حال باقی بمانند.(10) امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: ای عبدالله بن صنان! افضل آن چه که در این روز {عاشورا} به جا آورده می شود این است که لباس تمیزی را به تن کنی، دکمه های آن را باز کن، آستین هایش را بالا بزن و سر و پا برهنه باش، همانند کسانی که مصیبت زده اند.(11)
منابع:
1- مستدرک الوسائل، ج3، ص 327.
2- مستدرک الوسائل، ج 10، ص 316.
3- وسائل الشیعه، ج 14، ص 504 و الأمالی للصدوق، ص 128.
4- مستدرک الوسائل، ج 10، ص 317.
5- أمالی شیخ مفید، ص 338.
6- کامل الزیارات، ص 107.
7- مستدرک الوسائل، ج 10، ص 316.
8- وسائل الشیعه، ج 14، ص 504.
9- بحار الأنوار، ج 98، ص 303.
10- آمالی صدوق، ص 128 و بحار الأنوار، ج 44، ص 283.
11- بحارالأنوار، ج 98، ص 304.