عوامل زوال نعمت چیست؟
وارث: انسان اگر بخواهد افزون بر این نعمت‌های الهی، از نعمت‌های خاص و بیشتر بهره مند شود یا نعمت‌ها افزایش یا تداوم پیدا کند، می‌بایست علاوه بر شکر نعمت که نعمت را افزون می‌کند، به عوامل دیگری نیز توجه کند و بدان پایبند باشد.
بازگو کردن نعمت‌های خداوندی و مستور نداشتن آنها از مردم از توصیه‌ها و سفارش‌های خداوند در آیاتی از جمله آیه 11 سوره ضحی است. از نظر قرآن یاد کردن نعمت‌های خداوندی از نمودهای رشد عقلی و کمالی وجودی انسان است.
اما درباره عوامل و علل زوال و کاهش نعمت‌ها خداوند در آیات بسیاری از جمله آیات 35 سوره انفال، 9 سوره هود و 11 سوره رعد از زوال پذیری نعمت‌های عطا شده از سوی خدا به انسان‌ها سخن به میان می‌آورد و به آنها هشدار می‌دهد تا مواظب اعمال و رفتار خود باشند.
براساس آیات شریفه کتاب الهی از مهم‌ترین عوامل زوال نعمت می‌توان به کفران نعمت، گناه کفرورزی، ظلم و ستم، تکذیب آیات الهی و عمل نادرست و ناپسند اشاره کرد1".
همچنین در حدیثی از امام علی(ع) آمده است که فرمودند: "به خدا سوگند، هرگز ملتی در زندگیِ مرفّه و پر نعمتی نبودهاند و نعمت از آنان زائل نشده است، مگر به سبب گناهانی که مرتکب شدهاند2".
پیامبر خدا(ص) نیز درباره یکی از نعمت‌هایی که مردم با آن آزموده می‌شوند، می‌فرمایند: "دو نعمت است که بسیاری از مردم در آنها آزموده می‌شوند (یا به سبب آنها به گمراهی و فساد میافتند)؛ فراغت و تندرستی3".
منابع آیات و احادیث:
1- نساء، آیه741، ابراهیم، آیات7 و 82، انفال، آیات25و 35
2- نهج البلاغه، از خطبه 178؛ دانشنامه امیرالمؤمنین، ج 11، ص 114
3- الخصال: 35 / 7 منتخب میزان الحکمة: 562
/ف104