امام حسین(ع) نمونه روشن «نفس مطمئنه»

وارث: حجت‌الاسلام «محسن قرائتی» استاد تفسیر قرآن کریم بیش از 30 سال است به تدریس معارف قرآن و اهل‌بیت(ع) می‌پردازد و سال‌ها است که پنج‌شنبه‌ها در برنامه درس‌هایی از قرآن میهمان خانه‌های ایرانیان است.

در ادامه بخشی از تفسیر قرآن حجت‌الاسلام قرائتی در برنامه درس‌هایی از قرآن با موضوع «تفسیر آیه «یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ»» که در21 خردادماه سال 1377 ایراد شده است، تقدیم می‌شود.

- یکی از سوره‌های قرآن کریم سوره مبارکه «فجر» است که در آیه‌های آخرش می‌فرماید: «یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعی‏ إِلى‏ رَبِّکِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً فَادْخُلی‏ فی‏ عِبادی وَ ادْخُلی‏ جَنَّتی‏» فجر/30-27... یکی از نمونه‌های روشن «نفس مطمئنه» روح مقدس امام حسین علیه السلام است.

- «قُلْ یا أَیُّهَا الَّذینَ هادُوا إِنْ زَعَمْتُمْ أَنَّکُمْ أَوْلِیاءُ لِلَّهِ مِنْ دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ» جمعه/6 اگر فکر می‌کنید آدم حسابی هستید نباید از مرگ بهراسید. هر کس از مرگ می‌ترسد پیداست که کارش درست نیست...هر چه امام حسین علیه السلام به ظهر عاشورا نزدیکتر می‌شد هیجان و بر افروختگی صورت ایشان بیشتر می‌شد، مثل یک کسی که مدتها عزیزش را ندیده است.

- «وَ لَوْ أَنَّا کَتَبْنا عَلَیْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِیارِکُمْ ما فَعَلُوهُ إِلاَّ قَلیلٌ مِنْهُمْ وَ لَوْ أَنَّهُمْ فَعَلُوا ما یُوعَظُونَ بِهِ لَکانَ خَیْراً لَهُمْ وَ أَشَدَّ تَثْبیتاً» نساء/66 اگر واجب کردیم بر آنها که خودتان را بکشید یا اینکه برادرتان را بکشید...خدا فرمود: به خاطر اینکه خدا را با گوساله عوض کردید باید شمشیر دستتان بگیرید و همدیگر را بکشید. «ما فَعَلُوهُ إِلاَّ قَلیلٌ مِنْهُمْ» مگر عده کمی، هیچکدام همدیگر را نمی‌کشند. اگر گفتند: از اینجا بگذر، از آبروت بگذر، از پولت بگذر، وقتی عصبانی هستی کوتاه بیا، «وَ الْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَ الْعافینَ عَنِ النَّاسِ» آل عمران/134 باید اطاعت کنیم. ما چقدر حاضریم بگذریم! از شهوت بگذریم؟ از پول بگذریم؟ خیلی‌ها حرفشان را می‌زنند ولی عمل نمی‌کنند. 

- حدیث داریم: قَالَ الصَّادِقُ ع: «مَا أُوتِیَ النَّاسُ أَقَلَّ مِنَ الْیَقِینِ»(کافی، ج‏2، ص‏52) پول و مقام و پست و ... را به خیلی‌ها می‌دهیم اما یقین را به هر کسی نمی‌دهیم. علامت یقین این است که حوادث در آدم اثر نکند. وقتی آدم یقین دارد هر کس هر چه بگوید در او اثری ندارد. 

- زینب کبری سلام الله علیها به یزید فرمود: انّی استصغرک! من تو را خیلی پست و کوچک می‌دانم. الله اکبر! خیلی مهم است که کسی به ابر قدرت جهان که آنقدر زور دارد که امام حسین(ع) را آنگونه شهید کرد، خواهر آن شهید و مادر شهید، زنی که 72 داغ دیده، می‌آید در کاخ یزید و می‌فرماید: خیلی پستی! این کار یعنی رسیدن به یقین، برابر کسانی که یقین ندارند افرادی هستند که زود چهره عوض می‌کنند. قرآن می‌فرماید: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَعْبُدُ اللَّهَ عَلى‏ حَرْفٍ فَإِنْ أَصابَهُ خَیْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَ إِنْ أَصابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلى‏ وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةَ ذلِکَ هُوَ الْخُسْرانُ الْمُبینُ» حج/11 

- عوامل اضطراب چیست؟ گاهی برخی از اضطراب‌ها برای این است که: چرا مردم مرا دوست ندارند؟ ناراحت است که چرا دوستش ندارند. قرآن می‌فرماید: «أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» رعد/28 با ذکر خدا دلها آرام می‌گیرد. اگر خدا تو را دوست بدارد برایت فرقی نمی‌کند که مردم تو را دوست دارند یا نه. قرآن می‌فرماید: «قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فی‏ خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ» انعام/91 بگو: خدا، و بقیه را بریز دور.

- نفس مطمئنه یعنی اینکه انسان یک چیزی را بفمهد، درست بفهمد، روحش با آن گره بخورد، و دست هم از آن بر ندارد. این دل آرام است. اگر یک پشه از جلوی ما بگذرد حواس ما پرت می‌شود. به امام حسین علیه‌السلام در ظهر عاشورا تیر پرتاب کردند! باز هم نمازش را با حضور قلب خواند. 30 تا تیر برای 35 کلمه! من حساب کرده‌ام نماز ظهر عاشورا 35 کلمه بود. چون نماز آن حضرت شکسته بود. دوم آمد و دهم شهید شد، مسافر 8 روز نمازش شکسته است. (نماز خوف خواندند) این یعنی نماز شوخی نیست.

- نفس مطمئنه چیست؟ ما با خدا معامله می‌کنیم. اگر انسان با خدا معامله کند، اگر کم هم باشد او قبول می‌کند. عمده این است که او قبول کند ما با دیگران کاری نداریم. حضرت ابراهیم علیه السلام بنایی کرد. بعد فرمود: ربنا تقبل منا. خدایا این کار را از ما قبول کن. ما در مورد نماز و روزه می‌گوییم: خدا قبول کند. ولی حضرت ابراهیم(ع) در مورد بنایی هم فرمود: خدایا قبول فرما. این یعنی: اگر بنایی قبول شود عبادت است، اگر نماز قبول نشود عبادت نیست.