نزول قرآن و تعیین سرنوشت دو دلیل اهمیت ماه رمضان است / اقسام روزه‌داری

حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر بابایی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، با بیان اینکه ماه رمضان تنها ماهی است که خداوند نام آن را در قرآن کریم برده و نامی از ماه‌های دیگر نیامده است، گفت: قرآن کریم در آیه ۱۸۵ سوره مبارکه «بقره» فرموده است: «شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ ...» ذکر نام این ماه در قرآن بهترین نشانه برای این است که این ماه در نزد خداوند جزو برترین ماه‎ها محسوب می‌شود.

وی افزود: دو واقعه مهم در این ماه رخ داده است که می‌تواند منشأ عظمت این ماه باشد؛ یکی اینکه قرآن در این ماه نازل شده و دیگر اینکه برنامه یکساله همه مخلوقات و بندگان در این ماه تعیین و به امام زمان(عج) ارجاع می‌شود. این دو موضوع در سوره قدر مورد تاکید قرار گرفته است: «إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ .... تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ»

بابایی تصریح کرد: ضمیر أَنْزَلْنَاهُ به قرآن بر می‌گردد؛ همچنین فرموده تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ ...؛ یعنی فرشتگان و روح برای هر امری اعم از حوادث، ارزاق، مرگ و میر و ... بر امام زمان نازل می‌شوند و سرنوشت همه افراد در شب قدر این ماه بر حجت خدا عرضه می‌شود بنابراین این دو اتفاق بزرگ سبب عظمت ماه مبارک رمضان است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اضافه کرد: خداوند در این سوره فرموده است که «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ؛ یعنی شب قدر از هزار ماه بهتر است ؛ یعنی اگر کسی بیش از ۸۳ سال و ۴ ماه عمر کند و هر شب انفاق کرده و نماز شب بخواند و ادعیه و ذکر بخواند و بگوید و کارهای خیر بکند و صله رحم داشته باشد، ولی نتواند شب قدر  را درک کند فضیلت کمتری از کسی دارد که یک شب قدر را درک کرده است.

بابایی تصریح کرد: از پیامبر(ص) در مورد این ماه نقل و بیان شده که حضرت در اواخر ماه شعبان فرمودند: قد اقبل الیکم شهر الله من برکت و رحمة و مغفره ...»؛ اینکه روزهای این ماه بهترین روزها، شب‌هایش بهترین شب است و مطالب دیگری که در خطبه فرموده است و همه این‌ها نشانه تکریم و عظمت این ماه شریف است.

کسب تقوا؛ فلسفه روز
وی با اشاره به کارهایی که در این ماه باید انجام شود یا مستحب است و بسیار خوب است که انجام دهیم، اظهار کرد: اولین کار روزه است که خود قرآن فرموده: شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ... ؛ یعنی قرآنی که هدایت برای مردم است و تعبیر«فلیصمه» را دارد؛ یعنی پس هر کسی که در این ماه حاضر بود باید روزه بگیرد؛ خداوند مهربان که رحمت و مهربانی او از خود انسان به خودش بیشتر است و همه مصالح و مفاسد امور او را می‌داند؛ وقتی انسان به دنیا آمد شیر مادر را برای او فراهم کرده است و در طول عمرش به او روزی می دهد بشر را به این حکم دستور می‌دهد.

بابایی تصریح کرد: چنین خدایی دستور به روزه داده است چون برای ما مصلحت داشته است وگرنه روزه ما برای خدا نفعی ندارد، بلکه برای کمال خود ما مؤثر است و قرآن هم اثر این روزه را با تعبیر «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»، یعنی تقوا معرفی کرده است؛ البته آیه شریفه روزه را نه تنها بر مسلمین بلکه وجوب آن بر پیشینیان هم واجب شمرده است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: هرقدر انسان تقوای بیشتری داشته باشد کرامت او هم در نزد خدا بیشتر است، پس یکی از برنامه‌های کمالی برای انسان روزه گرفتن است.

وی افزود: از دیگر ویژگی‌های این ماه وجود دو دعا در صحیفه سجادیه در مورد رمضان است که در مورد هیچ ماه دیگری نداریم، یکی برای ورود به ماه رمضان و یکی هم دعای وداع ماه است؛ در این دعاها سفارش شده که نمازها را اول وقت و با رعایت آداب بخوانید.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه در این ماه انفاق بسیار مورد تاکید است، اظهار کرد: ثواب انفاق در این ماه ۷۰ برابر انفاق در ماه‌های معمولی است؛ یا واجبی را که انسان در این ماه انجام دهد ۷۰ برابر بیشتر ثواب دارد؛ صله رحم هر وقتی که انجام شود آثار دنیوی و اخروی زیادی دارد و بلا را دور می‌کند و عمر را افزایش می‌دهد و اجل معلق را تغییر می‌دهد ولی فرموده‌اند که صله رحم در این ماه، ثواب بیشتری دارد.

۳ قسم روزه

بابایی بیان کرد: همچنین در این ماه صلوات بسیار سفارش شده و فرموده‌اند که هر کسی در این ماه بیشتر صلوات بفرستد میزان عملش سنگین‌تر خواهد بود. مهمتر از همه این است که انسان در کنار خودداری از مبطلات روزه باید همه اعضاء و جوارح او هم روزه باشد؛ چشم از دیدن حرام، گوش از شنیدن حرام و  پرهیز کند.

وی افزود: برخی بزرگان روزه را سه قسم کرده‌اند؛ روزه عوام، خواص و اخاص الخواص؛ روزه عوام همین امساک از چیزهایی است که روزه را باطل می‌کند، روزه خواص علاوه بر اینکه از مبطلات پرهیز دارد همه اعضا و جوارحش روزه هستند و روزه اخص الخواص هم این است که انسان از اذان صبح تا مغرب دلش فقط به یاد خدا باشد که البته کسب این درجه بسیار سخت است.

بابایی اظهار کرد: ادعیه‌ای هم در این ماه سفارش بر خواندن آن شده است که در مفاتیح وجود دارد و از جمله می‌توان به دعای ابوحمزه، دعای سحر، دعای افتتاح و ... اشاره کرد.

منبع: ایکنا