تشیع، مادر و منبع انقلاب و دفاع مقدس است

وارث:پنجمین نشست بازنمایی گفتمان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، ۲۶ تیرماه در محل باغ موزه دفاع مقدس برگزار شد. اکبر کاظم‌زاده،‌ مشاور مدیرعامل موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و دبیر علمی این نشست عنوان کرد: مقرر شد که ۵ بخش در موزه انقلاب و دفاع مقدس راه‌اندازی شود. بخش دفاع مقدس،‌ انقلاب اسلامی،‌ تهران،‌ مقاومت و کودکان و زنان برنامه‌هایی است که در این راستا مطرح شده است.

وی افزود: سند موزه در دست تبیین است. رسالت و ارزش‌های اسلامی تدوین شده است تا برنامه عملیاتی درباره آن انجام شود. باید تدارک نظری و اندیشه‌ای در این رابطه داشته باشیم. در برپایی همایش ملی بازنمایی انقلاب و دفاع مقدس، نشست‌هایی پیش‌بینی شده است که این جلسه، پنجمین دوره آن به شمار می‌آید.

کاظم‌زاده در ادامه سخنانش افزود: بازشناسی و ظرفیت‌شناسی گفتمان انقلاب اسلامی،‌ آسیب‌شناسی، ‌بررسی چالش‌ها، انقلاب در نظر امام خمینی از نظریه تا عمل و ... از جمله موضوعاتی بوده‌اند که در نشست‌های پیشین مورد بررسی و توجه قرار گرفتند.

وی همچنین در بخشی از سخنانش به نمادها در ادبیات توسعه اشاره کرد و آن را ارزشمند خواند و ادامه داد: نمادها از شعائر الهی هستند. نمادپردازی توانایی ویژه انسان است. نمادها لایه‌ای از فرهنگ و تمدن به شمار می‌آیند. دفاع مقدس گنجی سرشار از سرمایه‌های نمادین،‌ معنوی و انسانی است که باید قدر دانسته شود.

در ادامه این نشست،‌ حسین سرافراز،‌ کارشناس حوزه نمادشناسی به تبیین سرمایه‌های نمادین دفاع مقدس پرداخت و گفت: در نشانه‌شناسی می‌توان گفت‌وگو میان نشانه‌شناسی و دفاع مقدس و از آن سو باغ موزه دفاع مقدس را برقرار کرد.

وی افزود: با نشانه‌ها در عصر ارتباطات،‌ به جای اینکه با افراد ارتباط داشته باشیم با نشانه‌های آنان ارتباط برقرار می‌کنیم. افراد همیشه در همه‌جا و در دسترس هستند. با آنها می‌توان همیشه در ارتباط بود چون موجود و همه جا هستند. این فضا نشانه‌های فراوانی دارد. آنچه باعث پویایی جامعه می‌شود،‌ میزان توانایی ما در شناخت و ساخت نشانه‌هاست.

سرافراز از رسانه‌ها یاد و عنوان کرد: این ابزار در تولید معانی خود و تفسیر معانی دیگران بهره می‌گیرد. می‌توان با استفاده از رسانه، به تفسیر نشانه‌های دیگران پرداخت. بر این اساس نمی‌توان در این فضا از تضاد و شکاف صحبت کرد.

وی در بخشی دیگر از سخنانش ادامه داد: در دفاع مقدس سرمایه نمادین موجود،‌ سرمایه عاشورا، محرم و صفر است. امام با اشاره به محرم و صفر،‌ در اصل به سرمایه نمادین اشاره می‌کند. این دو ماه سرمایه نمادین ما هستند و مجموعه نشانه و نمادهایی دارند که فرکانس تکرار در تاریخ،‌ توسط نمادپردازان و ... که با نشانه‌ها زندگی کردند ایجاد می‌شود و همین موضوع سبب شده است که سرمایه‌ای به نام اسلام در این فضا شکل بگیرد که بخشی از این رسانه‌ها به شکل رخداد و واقعه کربلا شکل گرفته است.

این کارشناس اظهار کرد: در باغ‌موزه دفاع مقدس نشانه‌هایی وجود دارد. موزه در اصل فضایی است که اشیا در آن نگهداری می‌شود و مکان و زمانی تعریف شده و فضای گفتمانی است. نشانه‌پرداز نشانه‌ها را بر اساس قواعد انتخاب و ترکیب می‌کند. در این میان گاه برخی نشانه‌ها دیده نمی‌شوند و باید متوجه بود که هر انتخابی معادل عدم انتخاب نشانه دیگر است. موزه مکانی روایت‌مند است و همواره داستانی برای گفتن دارد.

وی در ادامه این مطالب افزود: موزه یک رسانه است و پیام تولید می‌کند. موزه در اصل یک گفتمان است. رزمنده در مقابله با نیروی بعثی در واقع درگیر یک گفتمان بوده است. گفتمان انقلاب و دفاع مقدس در باغ موزه شکل گرفته است. در این مکان باید نشانه‌های صلح را دید و با روایت ضدجنگ روبرو شد.

سرافراز با بیان اینکه هیچ گفتمانی قائم به ذات و فی‌نفسه وجود ندارد،‌ تصریح کرد: جنگ و صلح بار معنایی دارد. در اینجا الگوی خود و دیگری را داریم. ما به واسطه مرزگذاری صاحب هویت می‌شویم. وقتی شی را به مقطعی تاریخی می‌سپریم و مثل شی تزیینی برخورد می‌کنیم،‌ به صورت موزه‌ای با آن برخورد کرده‌ایم. در اینجا یک «دیگر» را تعریف کرده‌ایم و اتفاقی روی داده است که این اتفاق می‌تواند در جبهه و جنگ باشد.

وی گفت: نگاه موزه‌ای به اشیا و تاریخ می‌تواند بر اساس تاریخ صورت بگیرد. مدرنیسم با تفکیک بین خود و دیگری تاثیر می‌گذارد.

سخنران بعدی این نشست،‌ محمدباقر خرمشاد، رئیس سابق سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بود. وی اظهار کرد: شاخص‌ها و سمبل‌هایی برای انقلاب و دفاع مقدس وجود دارد که از آن جمله می‌توان به تظاهرات مردمی گسترده و انبوه میلیونی مکرر یاد کرد.

خرمشاد از این شاخص‌ها در قالب کلماتی این چنین نام برد؛ امام، قم، مساجد، مراسم چهلم،‌ روحانیون،‌ اسلام و تشیع،‌ تاسوعا و عاشورا،‌ همدلی،‌ ایثار،‌ شهادت،‌ ایدئولوژی اسلامی،‌ تشییع جنازه شهدا،‌ علم و کتل،‌ دانشگاه، استقلال جمهوری اسلامی ایران،‌ لاله، علامت پنج تن، مردم کفن‌پوش، فریاد الله اکبر،‌ عدالت،‌ علی،‌ حسین،‌ زینب،‌ مستکبران و مستضعفان،‌ کرخه، کارون،‌ سنگر، توپ،‌ خستگی‌ناپذیری و ... و افزود: این کلمات در قالب سمبل‌های مختص به دفاع مقدس هستند و برخی دیگر به انقلاب اختصاص دارند و برخی به صورت مشترک مطرح می‌شوند.

وی گفت: انقلاب مادر و منبع انرژی دفاع مقدس بوده است. دفاع مقدس از انقلاب اسلامی ارتزاق می‌کند. اسلام و تشیع منبع و مادر انقلاب و دفاع مقدس هستند. دفاع مقدس همچنین قوام‌بخش انقلاب شد. اگر دفاع مقدس روی نمی‌داد،‌ معلوم نبود که با وجود قدرت رقیب سوسیالیستی،‌ امام و یاران ایشان تا چه زمانی در ایران دوام بیاورند؛ زیرا بلافاصله جنگ‌های داخلی پیش آمد و آنچه در این میان به داد ما رسید،‌ دفاع مقدس بود.

خرمشاد همچنین اظهار کرد: دفاع مقدس سبب تداوم بخشیدن به انقلاب اسلامی شد. الگوی انقلاب در دفاع مقدس تدوین شد. دفاع مقدس ضامن صدور انقلاب اسلامی به دیگر کشورها نیز شد. امام می‌دانستند که استبداد و استعمار از مهمترین موانع توسعه هستند که فقط توسط مردم به بیرون از کشور رانده می‌شوند و مردم با تکلیف شرعی به میدان می‌آیند که در این راستا تلفیق دین و سیاست صورت گرفت.