تبلیغ دین در فضای مجازی از دیگاه رهبر معظم انقلاب
رهبر معظم انقلاب، در بیانات مختلف به خصوص در جمع جوانان، روحانیون و طلاب اصول و چهارچوب مشخصی را برای تبلیغ دین در فضای مجازی ترسیم کرده‌اند.
وارث:جهان امروز به گونه‌ای شده است که روز به روز، تعداد کاربران فضای مجازی از طرق مختلف همچون تلفن همراه و رایانه بیشتر میشود؛ طبیعتاً در این فضا به دلیل گستردگی که دارد، باید تبلیغ بیشتری از دین و مفاهیم قرآنی داشته باشیم به این معنی که بحث تبلیغ را علاوه بر فضای فیزیکی و رسانه منبر، مدنظر قرار دهیم.
بر همین اساس رهبر معظم انقلاب، در بیانات مختلف به خصوص در جمع جوانان، روحانیون و طلاب اصول و چهارچوب مشخصی برای تبلیغ دین ترسیم کرده‌اند؛ ایشان در دیدار اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی به این موضوع اشاره می‌کنند و می‌فرمایند: «تبلیغ یعنی چه؟ یعنی رساندن. رساندن چه؟ رساندن یک پیام، یک سخن درست؛ این معنای تبلیغ اسلامی است؛ منتها شرط این تبلیغ این است که صادقانه باشد، صمیمانه باشد، امانت‌دارانه باشد، مسئولانه باشد؛ این معنای تبلیغ است» و اضافه می‌کنند: «تبلیغ اسلامی عبارت است از تفاهم با مردم؛ بحث کنترل نیست، بحث تفاهم است؛ ذهن‌ها را به سمت یک هدف عالی و والایی متوجه کردن و ذهن‌ها را به هم نزدیک کردن. اثر این تفاهم چیست؟ اثر تفاهم این است که مردم در جهت کار‌های اساسی و خیر، خودشان مسئولانه وارد می‌شوند.»
علاوه بر باید‌های تبلیغ اسلامی ایشان نباید‌هایی را نیز مطرح می‌کنند، می‌فرمایند: «در آن پروپاگاندای غربی، فریب افکار عمومی اشکالی ندارد، بازیگری اشکالی ندارد، رفتار‌های هنرپیشه‌وار اشکالی ندارد، دروغ گفتن اشکالی ندارد. هرچه انسان را به آن نتیجه مادی برساند، در پروپاگاندای غربی جایز است؛ اما در تبلیغ اسلامی ابدا. در تبلیغ اسلامی صداقت، امانت‌داری، احساس مسئولیت و مانند این‌ها لازم است.»
بر همین اساس در خصوص لزوم بهره‌گیری از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغ دین نیز ایشان توصیه‌های مختلفی دارند؛ ایشان در دیدار جمعی از مدیران و اساتید مؤسسه امام صادق می‌فرمایند: «امروز شما ملاحظه کنید، هر انسانی که فرض کنید یک تبلت دستش باشد، با همه افکار و حرف‌های انحرافی می‌تواند روبرو و مواجه بشود؛ حالا به‌قدری که ظرفیّت دارد. با این نگاه به مسئله نگاه کنید که شما چقدر نقش می‌توانید ایفا کنید. به نظر من این وسایل رسانه‌ای جدید، هم یک فرصت است، هم یک خطر است؛ فرصت از دو نظر، خطر از یک جهت؛ خطر از این‌جهت که ممکن است این حرف‌ها و شبهه‌ها، در ذهن جوان‌ها و در ذهن غیرجوان‌ها اثر بگذارد و این‌ها را منحرف کند؛ این جهت خطر است. اما از دو جهت فرصت است: یکی اینکه ما مطلع می‌شویم که چه شبهه‌هایی وجود دارد.»
ایشان بعد ادامه می‌دهند که «یکی از مشکلات کار ما این است که ما شبهه‌ها را نمی‌شناسیم. من می‌بینم خیلی از آقایان محترم خب با دانشجو مواجه‌اند، اما آنچه در ذهن او و در دل او می‌گذرد را نمی‌دانند. ما به برکت فضای مجازی و این رسانه عظیم عمومی میتوانیم کشف کنیم که چه چیز‌هایی امروز مطرح است؛ این یک فرصت است که خب فرصت بسیار با ارزشی است. فرصت دوم هم این است که از همین طریق میتوانیم شبهه را برطرف کنیم و آن را ازاله کنیم؛ بنابراین اینکه گفت: «هر عُسری دو یُسر همراهش است»، اینجا این تهدید دو فرصت همراه خودش دارد که از این دو فرصت باید حدّاکثر استفاده را کرد.»
اما از نظر ایشان کار تبلیغی در فضای مجازی کافی نیست و توصیه می‌کنند: «یک توصیه به تشکل‌ها اهتمام به تخاطب واقعی است. فضای مجازی چیز خوبی است، فرصتی است، اما کافی نیست. بعضی‌ها چسبیده‌اند به فضای مجازی، توئیتر و ...؛ برای اینکه پیام‌هایشان را برسانند، این فایده ندارد؛ مخاطب واقعی لازم است، می‌زگرد لازم است، سخنرانی لازم است، نشریه لازم است، بحث‌های دونفره و سه‌نفره لازم است، جلسات تحلیل لازم است؛ این‌جور با مخاطبینتان بنشینید؛ و مانند این کارها»
تحلیل دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب در خصوص تبلیغ اسلامی و استفاده از فضای مجازی برای تبلیغ دین نشان می‌دهد که از دیدگاه ایشان تبلیغ اسلامی و کارکرد فضای مجازی برای تبلیغ باید به شرایطی که در ادامه گفته میشود توجه داشت. اولین شرط کارکرد‌های فضای مجازی برای تبلیغ است که در آن باید به آسان‌شدن امر تبلیغ و ارتباط با مخاطب، امکان برقراری ارتباط با مخاطبان در سراسر جهان، شناخت شبهات ذهنی نسل جوان، پاسخ به شبهات و توجه به مخاطب واقعی توجه کرد.
باید‌های تبلیغ اسلامی دومین شرط در این حوزه است که در آن نیز باید به مواردی ازجمله فعالیت صادقانه، صمیمانه، امانت‌دارانه، مسئولانه و دارای تفاهم توجه شود.
آخرین شرط نباید‌های تبلیغ اسلامی در فضای مجازی است، که باید فریب افکار عمومی، بازیگری، رفتار هنرپیشه‌وار، دروغ گفتن و عدم توجه به وسیله در آن دیده شود. در ادامه تمامی این شرایط در شکل زیر آمده است.
تبلیغ دین در فضای مجازی از دیگاه رهبر معظم انقلاب
با این تفاسیر، همانطور که مبلغان رسانه منبر آموزش‌های لازم را دیده‌اند، به‌‌‌همان نسبت لازم است تا مبلغان مجازی هم آموزش‌های لازم را در این فضای نوین ببینند؛ چراکه فضای مجازی امروز به عنوان فضایی نوین و تخصصی است و نمی‌توان بدون تخصص وارد آن شد؛ لذا ضروری مبلغان و فعالان این عرصه از همان ابتدا مباحثی را با نام تبلیغ در فضای مجازی در حوزه‌های علمیه دانشگاه‌ها سپری کنند تا در نهایت بتوانند در محیط مجازی به تبلیغ دین به ضورت صحیح و کاربردی بپردازند.