حجت الاسلام علی بخشی : عوامل ناامیدی از رحمت خدا چیست؟
وارث: جلسه هفتگی هیئت بنی الزهرا (س) با سخنرانی حجت الاسلام علی بخشی و مداحی حاج مجید شمس برگزار شد.
امام رضا علیه‌السلام فرمودند :إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يَقُولُ :«أَنَا عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِي بِي إِنْ خَيْرًا فَخَيْرٌ ، وَإِنْ شَرًّا فَشَرٌّ»1 پروردگار عالم می فرماید: من نزد ظن بندۀ مومن خود هستم و با همان ظن او عمل می کنم. اگر ظن خوب و نیکو به من داشته باشد با او خوب برخورد می کنم و اگر به من ظن شر داشته باشد گرفتار شر و برخورد بد من می شود. گاهی ما گمان بد داریم نسبت به خدا و گاهی گمان بد داریم نسبت به مردم و گاهی گمان بد داریم نسبت به اعمال و رفتار خود.
شق اول مد نظر ما است. من نزد حسن بندۀ مومن خود هستم. اگر حسن ظن داشت به نیکی با او برخورد می کنم و اگر به من با گمان بد نظر کند من هم بابدی با او برخورد می کنم. در تفسیر نمونه جلد دوم حدیثی است از نبی اکرم صلی الله علیه و آله که در قیامت بندۀ گناهکاری را به سوی آتش جهنم می برند، نگاهی به چپ و راست می کند، خطاب الهی می آید که بروید سوال کنید چرا نگاه کرد؟ ملائکه سوال کردند. می گوید: منتظر یک منجی و دستگیر هستم. گمانم این نبود که خدا مرا اینگونه بسوزاند. خطاب می آید که ملائکه او در دنیا هم امیدی به من نداشت اما حالا که امید به من دارد و اظهار ظن دارد ولو به دروغ بپذیرید. ببینید وقتی به دروغ اظهار حسن ظن چنین ارزشی دارد حقیقتا اظهار حسن ظن چه ارزشی دارد؟
میرزا اسماعیل دولابی 2می فرمودند: 70 سال به خدا دروغ گفتیم و یکی از آنها دروغ در نیامد. چه رحمتی دارد خداوند!
فرعون صفات خوب هم داشت و بخاطر این صفات خوب خداوند به او 400 سال مهلت داد. یکی از این ویژگی ها این بود که سر در کاخش نوشته بود بسم الله الرحمن الرحیم. دیگری این بود که غرتمند بود و زنش را در اختیار دیگران نمی گذاشت. ویژگی سوم این بود در کاخ مطبخی داشت که برای فقرا غذا تهیه کنند. دیگری این که سهل الحجاب بود و برای دیدنش 8 ماه در نویت نبودی و اگر کارش داشتی می رفتی پیشش. برخی امور هستند که شرط ایمان و کفر در آن مطرح نیست. فرعون اطعام می دهد و خدا به او عنایت می کند و در دنیا با آنها تسویه می کند تا قیامت مدعی نشوند. دلقکی دارد. وقتی موسی علیه‌السلام و هارون آمدند و او را به ایمان خدا دعوت کرد. از آن پس دلقک ادای موسی علیه‌السلام را درمی آورد با عصایی و مردم می خندیدند. گذشت و جریان نیل اتفاق افتاد و همه غرق شدند الا دلقک. موسی علیه‌السلام از خدا پرسید چه شد؟ خطاب آمد یا موسی! او خود را شبیه تو می کرد من او را بخشیدم.
گاهی خدا دروغ را از ما می خرد. اگر خود را صادقانه شبیه انبیا و اولیا کنیم خدا چه می کند؟
حدیثی را که عرض کردم این است که اظهار حسن ظن ارزش دارد.
عوامل تبدیل امید به ناامیدی
1.
گمان بد به خداوند
یکی از عواملی که سبب می شود امید ما نسبت به خداوند تبدیل به یاس و نا امیدی شود همین گمان بد به خداوند است. مادر مقدس اردبیلی3 از دنیا رفت. ایشان و پدرشان شهر به شهر می آمدند تا به مراسم مادر برسند و هرجا می رفتند مردم به استقبال می آمدند. به روستایی رسیدند که کدخدای آن اهل ظلم و تعدی بود. همه به استقال او رفتند اما کدخدا نرفت. همسرش گفت: چرا نرفتی؟ گفت: من کجا مقدس اردبیلی کجا؟ آن شب آخرین شب عمر کد خدا بود. برای نماز شب وقتی مقدس اردبیلی بیدار شد به میزبان گفت: به ما دستور دادند در تشیع و تدفین کدخدا شرکت کنیم. میزبان گفت: اولا او تا دیشب زنده بود وثانیا او فرد ظالمی بود. مقدس اردبیلی گفت: هرچه من می گویم و راه افتادند به درخانه کدخدا و صدای نالۀ زن و بچه او را شنیدند. همسرش گفت: دیشب یک مرتبه حال کدخدا بهم خورد.( سکرات موت برای همه ما هست. فرقی نمی کند. باید چیزی داشته باشیم که این مرحله را آسوده پشت سر بگذاریم. امیرالمومنین علیه‌السلام فرمودند: «آنقدر سکرات موت سخت است که نمی توانید تصور کنید برخی خود را خراب می کنند، برخی لال می شوند و برخی یک مرتبه موهایشان سفید می شود. اما گریه بر حسین علیه‌السلام نجات از سکرات موت است.») گفت: جایم را در حیات بندازید و یک جمله گفت و از دنیا رفت. گفت خدایا اگر مقدس اردبیلی را ببخشی که کاری نکرده ای بیا من را ببخش که یک عمر معصیت کردم و با تو دشمنی کردم و مقدس اردبیلی گفت چون جملۀ او بوی امید می داد خدا از او گذشت.
2.
عدم توجه به عظمت و بزرگی خداوند
ما یک سری مسائل را غیر ممکن و ناشدنی می دانیم. زیرا از دریچه وجود خود نگاه می کنیم و این امور از دریچه خداوند شدنی است. کدام عظمت بود که مریم سلام الله علیها بدون همسر صاحب فرند شد؟ کدام عظمت بود که اصحاب کهف سه قرن خوابیدند و با همان هیبت بیدار شدند؟ کدام عظمت موجب شد یک پشه قدرت نمرود را نابود کند؟ کدوم عظمت موجب شد عصایی به رود بخود و رودی بشکافد؟ امیرالمومنین علیه‌السلام فرمودند:« به آنچه که امید نداری و دل نبستی امیدوارتر باش تا به آنچه که به آن امید داری.» در توضیح داستانی نقل می کنم. آمدند یوسف علیه‌السلام را بندازند داخل چاه همین اتفاق دست مایۀ بسیاری از مصائب است. لحظه آخر یوسف می خندید. گفتند چرا می خندی؟ گفت: تا دیروز می گفتم اگر کسی به من آسیب برساند من 11 برادر دارم امروز فهمیدم همین 11 رادر به من آسیب می رسانند. یا داستان ساحران فرعون را ببینید که قسم یاد کردند که موسی علیه‌السلام را مغلوب کنند و فکر نمی کردند که مرید موسی علیه‌السلام می شوند. وقتی برگشتند ایمان آوردند. دومین عامل همین عدم توجه به عظمت است.
3.
گناه
ما گناه کردیم ولی نباید این گناه سبب دوری ما از خانه خدا و اهلبیت علیهم السلام شود. این دستور خاص اهل بیت علیهم السلام است که ابدا در خانه ما را رها نکنید. امیرالمومنین علیه‌السلام به ابا عبدالله علیه‌السلام فرمودند:« يا بني! لا تيئسن مذنبا»4 هیچ گنه کاری را نا امید نکن. می شود امام به حسین بن علی علیه‌السلام بگوید و او گوش ندهد؟ جالب است در ادامه می گوید پسرم چه بسا آدمهایی که در مسیر هدایت اند و با سوء عاقبت از دنیا می روند و چه بساانسان هایی که در مسیر ذلالت هستند و با سعادت از دنیا می روند. حر می گوید در مسیر کربلا سه بار شنیدم « أبشر یا حر بالجنة» 5 شیخ صدوق نقل می کند حس کردم اشتباه است. بار سوم تنم لرزید و گفتم مادرت به عزایت بنشیند که به جنگ پسر رسول خدا صلی الله علیه و آله می روی و به تو بشارت جنت می دهند.
/1102101302
پی نوشت:
1.
احادیث قدسی
2.
محمداسماعیل دولابی معروف به حاج اسماعیل دولابی (زادهٔ ۱۲۸۲ - درگذشتهٔ ۹ بهمن ۱۳۸۱)، عارف عرفی‌گرای شیعی بود؛ و در جلساتی که سال‌ها در تهران برگزار می‌کرد به بیان مفاهیم عرفانی به روش تخاطب دو سویه (با مخاطب) بازگو می‌کرد. وی در آرامگاه فاطمه معصومه در قم به خاک سپرده شد.
3.
احمد بن محمد اردبیلی نجفی، معروف به «مقدس» یا «مقدس اردبیلی» و پدرش«محقق اردبیلی» از علما و فقهای شیعه امامیه در قرن دهم هجری در محله ی نیار که نزدیک و چسبیده به شهر اردبیل می باشد به دنیا آمد. تاریخ دقیق ولادت او معلوم نیست. ولي در تاريخ 993ه.ق ديده از جهان فرو بست و در جوار امير المومنين(ع) به خاک سپرده شد. وی از شاگردان علامه جلال‌الدین دوانی بود.
4.
نهج الفصاحه
5.
امالى صدوق ص 93