کاسبی؛ از حلال‌خوری تا مقام حبیب‌اللهی
«قسم دروغ نخوری کاسبی نکردی»، «راستشو بگیم مشتری باور نمیکنه» اینها جملاتی است که از زبان برخی کسبه شنیده می‌شود؛ این معضل دروغ، نیرنگ، کلاهبرداری در تمام امور اعم از سیاست تا اقتصاد و فرهنگ تبدیل به هنر و حرفه شده و بدتر از آن این که قبح آن شکسته و تبدیل به نماد پیروزی شده است.
وارث:«الکاسب حبیب الله» یعنی شخصی که مشغول کسب و کار است، در حقیقت مشغول انجام فرمان خداوند است؛ یکی از معانی دیگر این تعبیر، آن است که شخصی که مشغول کسب صفات خوب و پسندیده هست و در کارهای خود سعی در جلب رضایت خداوند را دارد؛ کسی که در امر اطاعت خداوند برای کسب روزی حلال دست به تلاش می‌زند و برای دست یافتن معاش خود و خانواده از مسیر حق قدم بر می‌دارد، دوست خداوند است.
کاسب برای محقق کردن این حدیث مقدس باید به حلال کاری، حلال خوری و حلال رفتاری ایمان قلبی داشته باشد و این مقوله را در عمل نشان دهد. در میان کسبه کسانی مانند مرشد چلویی و شیخ رجبعلی خیاط کم نداشته‌ایم که با کاسبی حلال و در مسیر رضایت الهی به مقام اولیاءالله رسیده و چراغ راه دیگران شده‌اند.
در بازار تهران، روحانی و مجتهدانی کاسب و مغازه‌دار داشتیم که کار آن‌ها بزازی بوده، البته افراد دیگری چون لبانی و قلهکی نیز بوده‌اند که در حد اجتهاد معلومات دینی داشته و از کاسبان بازار هم بوده‌اند، به همین جهت بازار همیشه پشتوانه روحانیت و انقلاب بوده و امام راحل فرمودند «بازار بازوی ستبر انقلاب است».
«قسم دروغ نخوری کاسبی نکردی»، «راستشو بگیم مشتری باور نمیکنه» اینها جملاتی است که از زبان برخی کسبه شنیده می‌شود. این معضل دروغ، نیرنگ، کلاهبرداری در تمام امور اعم از سیاست تا اقتصاد و فرهنگ تبدیل به یک هنر و حرفه شده و بدتر از آن این که قبح آن شکسته و تبدیل به نماد پیروزی شده است.
در کسب و تجارت هم کاسب مسلمان با چرب‌زبانی و دغل‌کاری اجناس تقلبی را با قیمتی گزاف به جای اجناس اصلی به برادر مسلمان خود می‌فروشد و برای توجیح کار ناپسند خود، آن را بازارگرمی می‌نامد. پیامبر اسلام، حضرت محمد مصطفی(ص) در قبال این افراد شیاد می‌فرماید: «سه نفر در روز قیامت مخاطب خداوند نیستند و پروردگار از آنان روی می‌گرداند و نگاهشان نمی‌کند و آنان را پاکیزه و رستگار نمی‌نماید؛ از جمله آنان کسی است که جنس خود را با سوگند دروغ می‌فروشد» و در مقابل پیامبر اسلام، تاجران امانت‌دار و راستگو در روز قیامت را محشور با صدیقین و شهدا خوانده است.
کاسبان بازار تهران در قدیم رسم بر این داشتند که صبح‌ها به مساجد بازار تهران می‌رفتند و احکام کسب رزق می‌‌آموختند، مسائل مربوط به حلال و حرام، ربا، برخورد با مردم و حتی این آموزه‌ها را در امور کسبی خود رعایت می‌کردند. پیامبر اسلام(ص) در حدیثی فرمودند: «هرکس می‌خواهد تجارت کند باید از پنج چیز دوری کند؛ اول مواظب باشد به ربا آلوده نشود؛ دوم در معاملاتش قسم دروغ نخورد، سوم عیب جنس را نپوشاند، چهارم موقع فروش از جنسش تعریف نادرست نکند و موقع خرید هم از آن بد نگوید و آن را بی‌ارزش جلوه ندهد»؛ اگر کاسبان این موارد را رعایت کنند دیگر هیچ احتکار، گران‌فروشی، کم‌فروشی و جدل بین فروشنده و خریدار به وجود نمی‌آید. کاسبی که مال خود را از راه حلال به‌دست آورد، در راه حلال هم خرج می‌کند.