القاب و کنیه‌های حضرت عباس (ع)

وارث: چهارم شعبان، یادآورِ خاطره‌ای شاد و به یادماندنی از تولد نوزادی با چهره ای زیبا و شأنی والاست؛ روزی که خانه کوچک علی علیه السلام بار دیگر ستاره باران شد و تحفه‌ای دیگر از سوی پروردگار بزرگ به ایشان ارزانی گشت.

از آنجا که حضرت فرزندى به نام فضل داشتند، او را به ابوالفضل کنیه داده بودند. این کنیه با حقیقت وجودى حضرت هماهنگ است و اگر به فرض ایشان فرزندى به نام فضل نداشت، باز به راستى ابوالفضل (منبع فضیلت) بود و سرچشمه جوشان هر فضیلتى به شمار مى‌رفت؛ زیرا در زندگى خود با تمام هستى به دفاع از فضایل و ارزش ها پرداخت و خون پاکش را در راه خدا بخشید.

حضرت فرزند دیگرى به نام قاسم داشت، لذا ایشان را ابوالقاسم کنیه داده بودند. برخى از مورخان معتقدند قاسم همراه پدر و در راه دفاع از ریحانه رسول اکرم (ص) در سرزمین کربلا به شهادت رسید و پدر، او را در راه خدا فدا کرد.

 

معمولاً القاب، ویژگی‌هاى نیک و بد آدمى را مشخص مى‌سازد و هر کس را بر اساس خصوصیتى که دارد، لقبى مى‌دهند. حضرت ابوالفضل (ع) نیز به سبب داشتن صفات والا و گرایش هاى عمیق اسلامى، لقب هایى داشته اند، از آن جمله:

حضرت عباس با رخسار نیکو و تلالؤ چهره، یکى از آیات کمال و جمال به شمار مى رفت. لذا او را قمر بنى هاشم لقب داده بودند. در حقیقت نه تنها قمر خاندان گرامى علوى بود، بلکه قمرى درخشان در جهان اسلام به شمار مى رفت که بر راه شهادت پرتو افشانى مى کرد و مقاصد آن را براى همه مسلمانان آشکار مى نمود.

از بزرگ ترین و بهترین القاب حضرت که بیش از دیگر القاب مورد علاقه اش بود، «سقّا» است. پس از بستن راه آب رسانى به تشنگان اهل بیت علیهم السّلام به وسیله نیروهاى فرزند مرجانه، قهرمان اسلام، بارها صفوف دشمن را شکافت و خود را به فرات رساند و تشنگان اهل بیت (ع) و اصحاب امام (ع) را سیراب ساخت.

«علقمى» نام رودى بود که حضرت بر کناره آن به شهادت رسید و به وسیله صفوف به هم فشرده سپاه فرزند مرجانه، محافظت مى شد تا کسى از یاران حضرت اباعبداللّه (ع) را یاراى دستیابى به آب نباشد و همراهان امام و اهل بیت (ع) تشنه بمانند. حضرت عباس (ع) با عزمى نیرومند و قهرمانى بى نظیر خود توانست بارها به نگهبانان پلید علقمى حمله کند، آنان را درهم شکند و متوارى سازد و پس از برداشتن آب، سربلند بازگردد. در آخرین بار، حضرت در کنار همین رود، به شهادت رسید، لذا او را «قهرمان علقمى» لقب دادند.

از القاب مشهور حضرت، پرچمدار «حامل اللواء» است؛ زیرا ایشان ارزنده ترین پرچم ها، پرچم پدر آزادگان امام حسین علیه السّلام را در دست داشتند.

سپردن پرچم سپاه از بزرگ ترین مقام هاى حساس در سپاه به شمار مى رفت و تنها دلاوران و کارآمدان، بدین امتیاز مفتخر مى گشتند. حضرت عباس (ع) نیز پرچم را با دستانى پولادین برفراز سر برادر بزرگوارش به اهتزاز درآورد و از هنگام خروج از مدینه تا کربلا، همچنان در دست داشت. پرچم از دست حضرت به زمین نیفتاد مگر پس از آنکه دو دست خود را فدا کرد و در کنار رود علقمى به خاک افتاد.

لقبى است که به بالاترین رده فرماندهى سپاه به سبب حُسن تدبیر و دلاورى که از خود نشان مى دهد و نیروهاى تحت امر خود را حفظ مى‌کند، داده مى شود. این نشان دلیرى به دلیل رشادت بى مانند حضرت عباس (ع) در روز عاشورا و حمایت بى دریغ از لشکر امام حسین علیه السّلام بدو داده شده است.

سپه‌سالار لقبى است که به بزرگ ترین شخصیت فرماندهى و ستاد نظامى داده مى شود؛ و به حضرت به سبب آن که رهبرى نظامى لشکر امام را بر عهده داشت، این لقب داده شده است.

از القاب مشهور حضرت ابوالفضل (ع)، حامى بانوان «حامى الظعینه» است. به دلیل نقش حساس حضرت در حمایت از بانوان حرم و اهل بیت نبوت (ع)، چنین لقبى به حضرت داده شده است. ایشان تمام تلاش خود را مصروف بانوان رسالت و مخدرات اهل بیت (ع) نمود و فرود آوردن از هودج ها یا سوار کردن به آنها را به عهده داشت و در طى سفر به کربلا این وظیفه دشوار را به خوبى انجام داد.

حضرت عباس (ع) در میان مردم به «باب الحوائج» مشهور است. آنان به این مطلب یقین دارند که دردمند و نیازمندى قصد حضرت را نمى کند، مگر آنکه خداوند حاجت او را برآورده، درد و اندوهش را برطرف مى سازد و گره مشکلات او را مى گشاید.

این عناوین برخى از لقب هاى حضرت است که ویژگی هاى شخصیت بزرگ و صفات نیک و مکارم اخلاق آن حضرت را بازگو مى کند.