استاد حسن برادران: "عارفا بحقه" یعنی حق آن شخصیتی که به زیارتش رفته ای را به جای بیاوری

در مسئله زیارت دو نکته وجود دارد: یک مسئله محبتی است و یک مسئله عبادی است. مسئله محبتی مشخص است. زمانی که انسان به یک شیئ صاحب شخصیت و صاحب موقعیت خاص می رسد به ناخود آگاه در مقابل آن احساس رفاقت می کند، این احساس رفاقت را محبت می گویند. به هر مکان زیارتی که به جهت زیارت می رویم اولین مسئله در اینجا بحث محبت است. از سر دوست داشتن این کار را انجام می دهیم.

مسئله دیگر مسئله عبادی بودن زیارت است. زیارت مسئله ای مستحب است، واجب نیست. زیارت خانه خدا رفتن اینطور نیست که خداوند جسمی داشته باشد و آن خانه واقعا متعلق به او باشد. حج رفتن به جهت انجام مناسک حج می باشد. مثل نماز خواندن و روزه گرفتن.

حج ما بلندی و کوتاهی هایی دارد. امام صادق علیه السلام فرمودند: از بین برنده این کوتاهی هایمان که در حج است، زیارت وجود مقدس پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می باشد. کسی که حج به جای بیاورد ولی به زیارت قبر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نرود، در حق خودش جفا کرده است. این هم مسئله عبادی زیارت بود، از این جهت که ما به واسطه تمکین و تبعیت کردن است، که به زیارت آن صاحب مزار می رویم. تمکین کردن یعنی هر چیزی که به عنوان دستور واجب و مستحب برای ما مشخص کردید انجام بدهم و هر چیزی که حرام اعلام کردید، از آن دوری کنم.

خود مسئله زیارت به دو شاخه تقسیم می شود: شاخه اول زیارت شخصیتی برویم که حی و زنده است. زیارت کردن یعنی نگاه کردن و دیدن. یک سری زیارت کردن ها این است که برای دیدن شخص می رویم و برکاتی دارد و زیارت محسوب می شود.

زیارت قبور ذوات مقدسه معصومین هم زیارت محسوب می شود. به جز زیارت ایشان، زیارت سه نفر مانند زیارت ذوات مقدسه معصومین محسوب می شود.

آن سه امام زاده ها قبور مطهر حضرت ابالفضل العباس علیه السلام و حضرت علی اکبر علیه السلام و حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها هستند.

در بحث زیارتی بخش اول زیارت، زیارت انسان حی است و آن هم احوال و اعمال خاص خودش را دارد و داشته است و برکات ویژه ای هم دارد. یک عده ای بین نماز ظهر و عصر که فاصله ای بود کسانی که کاری نداشتند تا نماز عصر دور هم در مسجد نشسته بودند و صحبت می کردند. رسول الله صلی الله علیه و آله که وارد شدند، اینها به احترام ایشان بلند شدند و سلام کردند. یکی از آنها گفت ما از نماز ظهر داریم با هم گفتگو و بحث می کنیم به نتیجه نرسیدیم و آمدیم تا شما جواب ما رابدهید. یکی از آنها گفت: آیا کسی هست که عمل خاص و ویژه ای انجام داده باشد که ثواب و اثر آن عمل از همه اعمال اهل زمین بالاتر باشد؟ آن عمل چه بوده است؟ اثر و ثواب آن عمل چقدر بوده است؟

رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند: اگر چند دقیقه ای درنگ کنید آن شخص خودش می آید. همه منتظر و نگاه به در شدند و آدمی با چهره عادی از در آمد. به حضرت نگاه کردند و پرسیدند این شخص همان است؟ و ایشان فرمودند: بله. گفتند آقا چه کار کرده است؟ ایشان فرمودند: از خودش بپرسید؟ رفتند دور او حلقه زدند و به او گفتند شغلت چیست و چه کارهایی می کنی؟ او گفت: من از کارگرهای سرگذری هستم و منتظر می مانم که کسی که کاری دارد بیاید و من را با خود ببرد. روزی منتظر ایستادم و هیچکس نیامد. تا نزدیک ظهر شد و خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمدم و نماز خواندم و گفتم به خانه بروم استراحتی کنم و دوباره بیایم سر گذر بایستم تا شاید کاری پیش بیاید. در مسیر که به خانه می رفتم گفتم اینجا گذری است که امام علی علیه السلام هر روز از اینجا می گذرند بایستم تا ایشان بیاید و سلامی کنم و به خانه بروم. ایشان را دیدم و رفتم خانه تا استراحتی کنم. دوباره بعد از ظهر رفتم آنجا ولی عصر هم هیچکسی نیامد. الان هم برای اقامه نماز به مسجد آمدم. آن گروه خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله آمدند و به ایشان گفتند ما این کارها را بعضا هر روز انجام می دهیم. اتفاقا این امروز هیچ کار خاصی نکرده است. کدام عملش مورد توجه شما است؟ حضرت فرمودند: همان انتظاری که برای علی بن ابیطالب علیه السلام می کشد و احترام به او می گذارد. گفتند ثواب این عمل چقدر است؟ وجود مقدس رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند: کسی که از روی محبت (کوچکترین درجه اش) نگاه به صورت علی بن ابیطالب علیه السلام کند و به علی احترام بگذارد، ثوابی بالاتر از این نیست. 

فرمودند: ثواب عمل امروز این مرد که نگاه کردن به شمایل علی بن ابیطالب علیه السلام و احترام به او بوده است بین تمام اهل زمین توزیع شود، همه اهل زمین اهل بهشت هستند. عده ای عصبانی شدند و به رسول الله صلی الله علیه و آله گفتند: آیا چنین چیزی ممکن است؟ رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند: قیامت تضمین این حرف من است. یک شخص زبلی آنجا بود و گفت: قبل از علی علیه السلام یک سری ها آمدند و رفتند و بعد از او هم کسانی می آیند و علی علیه السلام را نمی بینند و می میرند، آیا این ها به این برکت نمی رسند؟ رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند هر کسی بعد زا نماز صبحش که سلام داد به هیچ طرفی نگاه نکند و همان سمتی که نگاهش است حرفی نزند و به سنگی به نام در نجف نگاه کند و بگوید: صلی الله علیک یا علی بن ابیطالب، ثواب آن کسی که مقابل علی بن ابیطالب علیه السلام بایستد و به او سلام کند برای او نوشته می شود. «وجبت له الجنه» کوچکترینش است. آن کسانی که در زمان حیاتشان، ذوات مقدسه ائمه معصومین علیهم السلام را زیارت کرده اند.

امام صادق علیه السلام صحبت حج می کردند و فرمودند هر کسی که به حج برود ولی زیارت رسول خدا صلی الله علیه و آله نرود در حق خودش جفا کرده است.

یک شخصی پرسید: بالاتر از زیارت رسول الله صلی الله علیه و آله هم هست؟ حضرت پاسخ دادند: ثواب زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه و آله در مدینه برابر با دو حج مستحب مقبول است. (این هم مطلق و مختص شیعه است. فقط شیعه است که زیارت را، زیارت می داند. وهابیت حتی جلوی خدا تعظیم کردن را هم شرک می دانند.) حضرت فرمودند: زیارت جد من علی بن ابیطالب علیه السلام برابر چهار حج مستحب است و می فرمایند بالاتر از آن زیارت امام حسین علیه السلام است و بالاتر از آن زیارت قبر امام رضا علیه السلام در طوس است که ثواب هزار حج را دارد. در دسترس ما هستند ولی تا خودشان نخواهند که ما را نمی طلبند.

بالای ایوان طلا نوشته است: «من زار علی بن موسی الرضا عارفا بحقه» عارفا بحقه یعنی حق آن شخصیتی که به زیارتش رفته ای را به جای بیاوری. به واقعیت زیارت، زیارت می کنیم. نه به این جهت که برویم و از امام رضا علیه السلام حاجاتمان را بخواهیم. حق صاحب مزار را باید به جای آورد.

دومین مطلب این است که بعد از زیارت از اعمالمان مراقبت کنیم. البته قبل از زیارت هم باید مراقبت کنیم ولی بعد از آن نیاز به مراقبت بیشتری دارد. با هر عمل ناصالحی آلوده نشود و از بین نرود. حضرت فرمودند کسی که خودش را به زیارت سیدالشهدا علیه السلام می رساند، وقتی زیارتش تمام شد و خواست از آن شهر خارج شود، مثل نوزادی است که از مادر پاک و صالح زاده شده است. این هم جزء شرط عارفا بحقه بودن است.

/1102101304