حجت الاسلام ریاضت:در عالم هستی هر پدیده ای اثری دارد

یکی از مهم ترین و محوری ترین تأکیدات قرآن کریم و روایات و سیره ی عملی اهل بیت علیه السلام به شیعیان و محبین خود دقت بر اثر گفتار و رفتار و عمل خود است. در بین علمایی که استدلالی بحث میکنند، متکلمین می گویند دنیا، عالم اثر و موثر است یعنی هر عمل و گفتار و کرداری اثری دارد. انسان های کمونیسم که اعتقادی به ان دنیا ندارند و می گویند هر چه هست در همین دنیا است و دنیا را در غالب ماده می بینند برای این اصل خود چند قاعده درست کردند که قاعده های علمی است. مثل اینکه ما خوانده ایم که ماده از بین نمی رود بلکه شکل آن از حالتی به حالت دیگر تغییر می کند لذا یکی از قواعد علمی و عقلی که کمونیسم ها برای این اصل خود بیان کردند، این است که می گویند عالم، عالم کنش و واکنش است یا همان عمل و عکس العمل.

قرآن کریم و روایات نورانی اهل بیت هم به این نکته دقت داشته است خداوند عالم فرمود شما هر عملی را انجام دهید اثری دارد که یا مستقیم است یا غیر مستقیم. 

یا اثر آن در دنیا است یا در برزخ و آخرت و یا اثر آن در هر دوجا است در واقع عالم هستی جزء سنت های لایتغیر است که هر پدیده ای اثری دارد. در قرآن کریم به ما تأکید شده است که مراقب اثر عمل خود باشید، در واقع به جای اینکه گفته شود مراقب عمل و رفتار و گفتار خود باشید، بیشتر فرمودند مراقب اثر اعمال خود باشید.

هَلْ جَزَاء الْإِحْسَانِ إِلَّا الْإِحْسَانُ1 آيا پاداش نيکی جز نيکی است.

  

در قرآن کریم دودسته آیات داریم که به ما میگویند اعمال ما چه اثر هایی دارد به عنوان مثال در سوره مبارکه «حجرات» که سوره ادب و اخلاق نام گرفته است، از مؤمنان می‌خواهد که در مقابل شخصیتی چون پیامبر (صلی الله علیه وآله) صدای خود را بلند نکنند و بلندتر از او سخن نگویند و نکته بسیار جالب اینکه نتیجه چنین رفتار ناپسند را نابودی اعمال شایسته و عدم فهم و شعور می‌داند.

بعضی اعمال هست با اینکه ظاهر مثبتی دارد اما اثر از بین برندگی دارد و بعضی اعمال هم هست که ظاهر منفی دارد و نه تنها اثر منفی در روح انسان می گذارد بلکه اعمال انسان را هم از بین می برد. انْ تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ2 

از طرف دیگر آیاتی داریم که می فرماید بعضی از  اعمال شما اثراتی دارد که کل گناهان هفتاد سال را پاک می کند همانند نگاه محبت آمیز به چهره ی پدر و مادر. اگر در جمعی داشتند آبروی کسی را می بردند و من مانع شدم و نگذاشتم آبروی او را ببرند فرمودند گناه صدساله بخشیده می شود. کسی که زائر حقیقی امام رضا علیه السلام شد ثواب صد هزار حج مقبول در رکاب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله دارد. 

دسته ای از اعمال و کردار هست از باب اینکه خداوند اکرم الاکرمین است در اعمال مثبت ما این را قرار داده است که نه تنها گناه صد ساله را می بخشد بلکه گناهان را تبدیل به حسنات می کند. یکی از اسماء خداوند که در شب های قدر در دعای جوشن کبیر می خوانیم یا مبدل السیئات بالحسنات است. لذا فرموده اند مومن کیز و باهوش است و باید با یک تیر چند نشان را بزند باید برود به سراغ اعمالی که لغزش و خطاهای گذشته را می بخشد و به علاوه ی بخشش تبدیل به حسنات می کند. 

1- راستگویی و راست کرداری؛ نباید علی وار حرف زد ولی معاویه وار عمل کرد. امام صادق علیه السلام می فرمایند: در آخر الزمان، صداقت گمشده ی شیعیان ماست. امام حسین علیه السلام خطاب به شبث فرمودند: تو هنوز مُرکب نامه ای که برایم نوشتی و چهار هزار امضا گرفتی خشک نشده است ده آیه قرآن و بیست سخن از جدم رسول الله را در آن نامه نوشتی و یادآوری کردی. همین حالا هم آب را بر روی لشگر من بستی و میخواهی وضو بگیری و نماز بخوانی، آن نامه درست بود یا این رفتارت؟ آیت الله مجتهدی تهرانی میفرمود قیامت خیلی دیدنی است آنهایی که فکر میکردیم به بهشت می روند گروه گروه وارد جهنم می شوند و انهایی که شما فکر میکردید به جهنم می روند گروه گروه به بهشت می روند چرا که سر خداوند را نمی شود کلاه گذاشت.

2- حیا؛ انسانی که بی حیا شود دیگر برای او فرقی نمی کند لگدی که می زند به انسان 40 ساله می خورد یا بچه ای که در رحم است. انسان بی حیا خداوند را هم فراموش میکند و بی حیایی نتیجه ی بی صداقتی و دروغگویی است. حر نمونه ی فرد باصداقت و با حیاست که خدمت امام حسین علیه السلام امد و گفت من برای شما نامه ننوشتم و با شما اختلاف نظر سیاسی دارم اما در وقتی که نماز خواندن پسر پیغمبر را دیدم نظرم عوض شد.

3- حسن خلق و خوش اخلاقی؛ در برخورد باهمه خصوصأ در برخورد با پدر و مادر و همسر، انسانی که صداقت دارد به پیمانی که با همسرش بسته است وفادار می ماند و حیا در زندگی او جریان دارد. این ها همگی لازم و ملزوم هم هستند. 

4- شکرگزاری نعمات؛ شکر نعمت نعمتت افزون کند، کفر نعمت از کفت بیرون کند. لطفی که اباعبدالله علیه السلام در حق ما شیعیان کرده است را در حق هیچ کس نکرده است و این شکرگذاری دارد. توفیق شرکت در مجالس روضه شکر میخواهد. آیت الله مجتهدی میفرمود: در پایان جلسات نگویید شب مزد است بگویید شب شکر است.  

پی نوشت:

1- سوره الرحمن آیه 60

2- سوره حجرات آیه 2