گام رو‌به‌عقب بانوان عربستانی در حج 1403
حضور زنان پلیس با لباس‌های نظامی تنگ، چسبان و کوتاه و بانوان عربستانی با پوشش نامتعارف در حج تمتع 1403 در مسجدالحرام و مسجدالنبی، نشان می‌دهد به لطف چشم‌انداز ۲۰۳۰، نگاه به حجاب اسلامی و اصیل در عربستان در حال افول است!
عربستان سعودی به‌عنوان محل تولد آیین اسلام و مقصد حجاج سراسر جهان، محل‌های مقدس بزرگ اسلامی مانند مسجدالحرام در مکه و مسجدالنبوی در مدینة النبی را در خود جای داده است.
جنت‌البقیع به‌عنوان مکانی که مدفن چهار امام شیعیان و بسیاری از صحابه پیامبر خدا(ص)، مراجع تقلید و شخصیت‌های معروف دینی است نیز در مدینه قرار دارد.
عربستان سعودی با برخورداری از مقدسات جهان اسلام و ارزش‌ها و فرهنگ‌های اسلامی سال‌ها به‌عنوان قلب معنوی جهان اسلام و مسلمانان دنیا بوده است؛ ولی به نظر می‌رسد به‌ویژه با آغاز دوران ولیعهدی محمد بن سلمان و اجرای طرح «چشم‌انداز 2030»، تغییرات زیادی در جامعه سعودی به وجود آمده که بر پوشش زنان نیز تأثیر گذاشته است.
«چشم‌انداز ۲۰۳۰» تأثیر قابل‌توجهی بر زندگی روزمره و ساختار اجتماعی در این کشور داشته است و اصلاحات اجتماعی مانند تسهیلات برگزاری کنسرت، تفریحات و فعالیت سینماها در کشور و همچنین طرح‌های اقتصادی برای کاهش وابستگی به نفت و توسعه گردشگری از این جمله است.
این تغییرات ساختاری در حوزه بانوان نیز چشمگیر است؛ به‌طوری‌که در حج تمتع 1403 نیز شواهدی از آن در شهرهای مکه و مدینه، مسلمانان و مذهبی‌ها را آزار می‌داد.
حضور زنان پلیس با پوشش لباس‌های نظامی تنگ، چسبان و کوتاه در حج تمتع 1403 در تمام ورودی‌های مسجدالحرام و نقاط مختلف آن، از تغییرات مذکور بود؛ این در حالی است که پوشش اسلامی زنان مظهر آشکاری از دین و مذهب یک کشور اسلامی است و ارزش‌ها و سنت‌های جامعه مسلمانان را منعکس می‌کند؛ اما به لطف این چشم‌انداز، نگاه به حجاب در عربستان درحال‌تغییر است.
با حضور در حج تمتع امسال، تصور و خاطره ذهنی نگارنده از 15 سال پیش از زنان چادرعبایی سرتاپا سیاه‌پوش عربستانی که تنها در باریکه‌ای از پوشیه چشمان آنان مشخص بود، دچار تشویش و تردید شد؛ ولی هرچه به ذهنم رجوع می‌کنم نمی‌توانم زنانی با این پوشش را در شهرهای مقدس مکه و مدینه به یاد بیاورم.
امسال با حضور در حج تمتع ۱۴۰۳ بانوانی را دیدم که محجبه بودند؛ اما پوشش آن‌ها با آنچه از حجاب زنان اصیل عرب و محجبه‌های سنتی عرب سراغ داشتم، متفاوت و عجیب بود!
آن‌ها اگرچه پوشش را رعایت کرده بودند؛ اما نوع پوشش آن‌ها جلب‌توجه می‌کرد و آن‌ها نه‌تنها اصول پایبندی به ارزش‌های اصیل حجاب اسلامی را زیر سؤال برده‌اند؛ بلکه پوشش چادر عبایی را موردتهدید قرار داده‌اند
چادر عبایه، چادری عربی بلند و گشاد است که تمام بدن را می‌پوشاند. این چادر به همراه نقاب یا پوشیه که صورت را نیز می‌پوشاند، به‌طورسنتی پوشش زنان سعودی و کشورهای عربی بوده و مانتو عبایه نیز شبیه به مانتو بلند است که با پوشش اصیل زنان عرب فاصله دارد.
این تغییر عجیب و نامتعارف در پوشش فقط به زنان پلیس عربستان محدود نشده است و سایر زنان عرب، چادر عبایه خود را با مانتو عبایه تبدیل کرده‌اند و حالا دیگر شباهتی به زنان عرب سنتی و اصیل ندارند.
حضور زنان با پوشش نامتعارف مانتوی عبایی در جای‌جای مسجدالحرام و این آزادی حضور در حالی است که هنوز ورود بانوان مسلمان به جنت‌البقیع ممنوع است؛ ولی سعودی‌ها در حج 1403 بانوان را در امور امنیتی و اجتماعی مشارکت دادند و جلوه‌ای از برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰» را در مکه و مدینه به نمایش گذاشتند.
تغییر از چادر سنتی عبایه به مانتو عبایه را می‌توان نمادی از تحولات نامطلوب فرهنگی و اجتماعی تدریجی در این کشور دانست که نشانه دگرگونی‌های گسترده و به‌فراموشی سپردن اصالت یک زن عرب و تجربه انحطاط و اضمحلال حجاب در برخی از کشورها را تداعی می‌کند.
به‌طوری که دشمنان و طمع‌ورزان سال‌ها این‌گونه تبلیغ کردند که پیشرفت و تحول بانوان منوط به این است که زن از قیدوبند عفاف و حجاب و خانواده رها باشد و اکنون با برنامه‌ریزی دقیق و به‌تدریج و آرام‌آرام حجاب و عفاف را به اسم تحول و مدرنیته از بانوان ربودند.
دشمن با اهداف راهبردی همچون تقدس‌زدایی، بی‌ارزش‌کردن به لحاظ علمی و مذهبی و تحقیر چادر عبایی به‌عنوان نماد حجاب اسلامی، به‌دنبال استحاله ارزش‌های الهی اسلامی است.
تغییرات در پوشش زنان با توجیهات خودآگاهی و اعتمادبه‌نفس زنان سعودی، باعث شده است که ارزش‌های فرهنگی و دینی عربستان به مخاطره بیفتد. آزادی رانندگی زنان و حق آن‌ها برای گرفتن گذرنامه و انجام سفر بدون اجازه قیم، حق شرکت در کنسرت و استادیوم ورزشی از دیگر تحولات جامعه زنان در عربستان است که قطعا با برنامه‌ریزی دقیق به‌عنوان آزادی و حقوق بشر و تمدن به خورد این کشور اسلامی داده شده است.
این تغییرات خزنده با عنوان حرکت به‌سوی مدرن‌سازی و بازشدن فضای اجتماعی در عربستان سعودی می‌تواند ارزش‌های اصیل اسلامی و سنت‌های اصیل عربی را به ورطه فراموشی بکشاند.
این انحراف در پوشش و ترویج سبک مدرن در بانوان عربستان موجب استحاله مذهبی‌فرهنگی از برخی مسلمانانی می‌شود که به عربستان سفر می‌کنند و این سوغات نامبارک را با خود به کشورشان می‌برند.
به نظر می‌رسد عربستان سعودی با این چرخش از جامعه سنتی به جامعه مدرن غیرمذهبی، مشروعیت خود را به‌عنوان کشوری که تاریخ مسلمانان و علوم و تمدن اسلامی و فرهنگ اسلامی را نمایندگی می‌کند، از دست خواهد داد.
وجود قبله مسلمانان و سرزمین حج در عربستان سعودی ضرورت توجه به این رفتارهای ساختارشکنانه را بیشتر می‌کند و این مهم را گوشزد می‌کند که تغییرات ساختارهای مذهبی‌فرهنگی در این کشور زنگ خطری بزرگی است که باید توسط جهان اسلام و علمای آن جدی گرفته شود
افزودن دیدگاه جدید